Thứ Hai Tuần XXXII Thường Niên : THA THỨ VÀ ĐỨC TIN – HAI TRỤ CỘT CỦA NGƯỜI MÔN ĐỆ ĐỨC KITÔ
Thứ Hai Tuần XXXII Thường Niên
Thánh Lê-ô Cả, Giáo hoàng, Tiến sĩ Hội Thánh, lễ nhớ
Kn 1,1-7; Lc 17,1-6
THA THỨ VÀ ĐỨC TIN – HAI TRỤ CỘT CỦA NGƯỜI MÔN ĐỆ ĐỨC KITÔ
Tin Mừng hôm nay là một lời mời gọi đầy nghiêm trọng, vừa thách thức lương tâm, vừa mở ra một chân trời hy vọng cho người môn đệ của Chúa Giêsu. Trong một đoạn ngắn, nhưng chứa đựng những nội dung nền tảng cho đời sống Kitô hữu, Chúa Giêsu nói với các môn đệ về gương xấu, về sự tha thứ không giới hạn và về sức mạnh của đức tin. Ba chủ đề tưởng như tách biệt, nhưng thật ra được kết nối mật thiết với nhau trong đời sống cộng đoàn và đời sống thiêng liêng. Chúng ta cùng đi vào phân tích Lời Chúa, để từ đó nhận ra ánh sáng dẫn đường cho đời sống Kitô hữu hôm nay, đặc biệt trong ngày mừng kính thánh Lê-ô Cả, vị giáo hoàng khôn ngoan, can đảm và là tiến sĩ Hội Thánh, người đã góp phần không nhỏ vào việc định hình nền thần học và giáo huấn của Giáo Hội thời sơ khai.
Chúa Giêsu mở đầu bài huấn dụ với một lời cảnh tỉnh đầy mạnh mẽ: “Không thể không có những cớ làm cho người ta vấp ngã; nhưng khốn cho kẻ làm cớ cho người ta vấp ngã!” Trong bản văn Hy Lạp, chữ “cớ vấp ngã” là “skandalon”, gốc từ của tiếng Anh “scandal”, mang nghĩa là một cái bẫy, một chướng ngại, một điều khiến người khác lạc hướng hay rơi vào tội lỗi. Chúa Giêsu không phủ nhận thực tế là trong thế giới này sẽ luôn có những cám dỗ, những yếu đuối và cả những gương xấu, vì con người sống giữa một xã hội phức tạp, có thiện và ác đan xen. Nhưng điều Người nhấn mạnh ở đây là trách nhiệm cá nhân: “Khốn cho kẻ làm cớ cho người ta vấp ngã!” – nghĩa là mỗi người môn đệ không thể sống buông thả hay vô trách nhiệm, nhưng phải ý thức rằng lối sống, lời nói, hành vi của mình có ảnh hưởng đến người khác. Một lời đàm tiếu, một hành vi bất chính, một thái độ giả hình – tất cả có thể trở thành cái bẫy, kéo người khác vào tội lỗi.
Chúa Giêsu không chỉ cảnh cáo mà còn dùng hình ảnh rất mạnh: “Thà buộc cối đá lớn vào cổ nó và xô xuống biển, còn lợi cho nó hơn là để nó làm cớ cho một trong những kẻ bé nhỏ này vấp ngã.” “Kẻ bé nhỏ” ở đây có thể là những người yếu đức tin, những người đơn sơ, những em nhỏ, hoặc những tín hữu còn non trẻ trong đời sống thiêng liêng. Chúa yêu thương họ và Người đòi hỏi cộng đoàn tín hữu phải nâng đỡ họ, chứ không được làm họ mất niềm tin. Ở đây, Chúa Giêsu không phải chỉ muốn dạy ta tránh gương xấu, nhưng mời gọi một lối sống gương mẫu, có sức lan tỏa điều thiện, nâng đỡ những người yếu đuối, và sống với một tinh thần trách nhiệm trong đức ái huynh đệ.
Tiếp theo, Chúa Giêsu chuyển sang một chủ đề khác nhưng lại rất gắn bó với điều trên: đó là sự tha thứ. Người nói: “Dù nó xúc phạm đến anh một ngày đến bảy lần, rồi bảy lần trở lại nói với anh: ‘Tôi hối hận’, thì anh cũng phải tha cho nó.” Đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Bởi lẽ, nếu trong đời sống cộng đoàn luôn có những lỗi phạm, những xúc phạm, thì tha thứ chính là con đường duy nhất để gìn giữ sự hiệp nhất và yêu thương. Tha thứ không chỉ là một đức tính cao quý, nhưng là một mệnh lệnh đến từ trái tim Thiên Chúa.
Lệnh truyền này không dễ thực hiện, vì nó đụng đến cảm xúc, đến tự ái, đến vết thương tâm hồn. Nhưng Chúa Giêsu không cho phép ta viện lý do để từ chối tha thứ. Ngay cả khi lỗi phạm xảy ra nhiều lần, miễn là người xúc phạm thể hiện sự hối hận, thì người môn đệ phải sẵn sàng tha thứ. Con số “bảy” ở đây không chỉ là số lần đếm, nhưng mang ý nghĩa tượng trưng cho sự trọn vẹn, nghĩa là tha thứ cách liên tục, không giới hạn. Sự tha thứ mà Chúa Giêsu nói đến không phải là thái độ dễ dãi hay bỏ qua cách hời hợt, mà là sự tái lập mối tương quan, là mở ra cơ hội cho người khác được đổi mới và cứu độ. Tha thứ không chỉ có lợi cho người được tha, mà trước hết là cho chính người tha: giải phóng khỏi cay đắng, mở rộng trái tim, và sống trong bình an.
Đứng trước những đòi hỏi cao cả ấy, các Tông đồ đã thốt lên một lời cầu xin thiết tha: “Thưa Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con.” Câu trả lời của Chúa Giêsu cho thấy rằng: sức mạnh để tha thứ, để sống gương mẫu, để không làm gương xấu – tất cả đều bắt nguồn từ đức tin. “Nếu anh em có lòng tin lớn bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo cây dâu này: ‘Hãy bật rễ lên, xuống dưới biển kia mà mọc’, nó cũng sẽ vâng lời anh em.” Câu nói này gợi lên hình ảnh kỳ diệu: một hạt cải thì nhỏ xíu, còn cây dâu thì rễ sâu, nhưng với đức tin – dù nhỏ – nhưng thật sự sống động, thì điều không thể cũng trở thành có thể.
Đức tin không phải là một khái niệm mơ hồ, nhưng là sự gắn bó thiết thân với Thiên Chúa, là sự tín thác vào quyền năng và lòng thương xót của Người. Khi đức tin bén rễ sâu trong tâm hồn, thì người tín hữu có thể vượt qua mọi thách đố: tha thứ điều không thể tha, chịu đựng điều không thể chịu, hy vọng nơi điều xem ra tuyệt vọng. Đức tin trở thành sức mạnh nội tâm giúp ta sống theo giáo huấn của Chúa Giêsu, không nản lòng trước những yếu đuối của người khác, và không ngã quỵ trước những giới hạn của chính mình.
Trong ánh sáng Tin Mừng này, chúng ta nhìn lên gương thánh Lê-ô Cả, vị giáo hoàng sống vào thế kỷ thứ V, thời điểm đầy biến động của Hội Thánh và thế giới. Với lòng tin vững mạnh và tinh thần mục tử thánh thiện, ngài đã đối diện với những chia rẽ, lạc giáo, những đe dọa từ ngoại bang và cả khủng hoảng niềm tin nơi dân Chúa. Ngài không chỉ là một nhà lãnh đạo tài ba, nhưng còn là người thầy đức tin, người cha nhân hậu, và người gìn giữ sự hiệp nhất của Hội Thánh. Tác phẩm thần học của ngài – đặc biệt là “Tuyên tín Lê-ô” – đã giúp xác định rõ giáo lý về hai bản tính của Đức Kitô, góp phần làm sáng tỏ mầu nhiệm nhập thể trong Công đồng Can-xê-đoan. Ngài còn là vị mục tử can đảm khi đối diện với quân Hung Nô đang đe dọa thành Rôma, đã không dùng bạo lực mà dùng sự khôn ngoan, đức tin và lòng bác ái để can thiệp và cứu dân khỏi thảm họa. Trong mọi hoàn cảnh, thánh Lê-ô đã sống như một người môn đệ của Chúa Giêsu: nêu gương sáng, tha thứ và xây dựng Giáo Hội trên nền tảng đức tin kiên vững.
Và hôm nay, khi lắng nghe Lời Chúa trong ngày kính nhớ ngài, mỗi người tín hữu cũng được mời gọi bước theo Chúa Giêsu với một đức tin sống động, biết tránh xa những điều có thể làm gương xấu cho người khác, biết sống khoan dung và tha thứ không ngừng, biết yêu thương và nâng đỡ những ai yếu đuối trong cộng đoàn. Trong đời sống hằng ngày, người giáo dân có thể trở nên cớ vấp ngã hay cớ nâng đỡ cho người khác. Một lời nói thiếu suy nghĩ, một hành vi thiếu trung thực, một thái độ ích kỷ cũng có thể làm người khác mất lòng tin nơi Chúa. Nhưng ngược lại, một hành động nhỏ của tình thương, một lời khích lệ đúng lúc, một gương sáng sống đạo – tất cả có thể trở nên dấu chỉ của Nước Trời. Tha thứ trong gia đình, trong môi trường làm việc, trong giáo xứ – dù khó – nhưng là dấu chỉ cụ thể của tình yêu Thiên Chúa nơi trần thế.
Tha thứ không phải là yếu đuối, nhưng là chiến thắng lớn nhất của lòng tin và lòng mến. Và chính đức tin là điều làm cho tất cả điều ấy khả thi. Khi ta cảm thấy mình yếu đuối, khi cảm thấy tha thứ là điều không thể, hay sống gương mẫu là điều quá sức, ta hãy cùng thưa với Chúa như các Tông đồ: “Lạy Chúa, xin thêm lòng tin cho con.” Đức tin không làm cho mọi sự trở nên dễ dàng, nhưng làm cho mọi sự trở nên có thể.
Trong thế giới hôm nay, người Kitô hữu cần sống một đức tin có khả năng thay đổi môi trường sống, có thể nhổ bật tận gốc rễ của hận thù, của chia rẽ, của vô cảm, để gieo trồng tình thương, tha thứ và hiệp nhất. Hãy xin Chúa cho mỗi người chúng ta có đức tin như hạt cải, sống động, khiêm tốn, nhưng mạnh mẽ và đầy sức sống, để ta có thể trở nên khí cụ bình an và tình yêu của Người giữa lòng đời.
Lm. Anmai, CSsR
