Chương 5 trong Tin Mừng Matthêu có chủ đề là Bài giảng Trên núi, chương này gồm những chủ đề nhỏ nhằm giáo huấn các môn đệ, những sứ giả của Tin Mừng. Không phải cùng một lúc hay trong một thời điểm mà Chúa Giêsu giảng dạy các điều này, nhưng ý tác giả muốn thu gom và dàn dựng toàn bộ lời nói của Chúa Giêsu để giúp cho đời sống Cộng đoàn của Ngài.
Trang Tin Mừng hôm nay nằm trong phần chính của Bài Giảng trên núi… Trước mỗi lời dạy, Thánh sử Matthêu luôn có câu mở đầu “Anh em đã nghe luật dạy rằng mắt đền mắt, răng đền răng, còn Thầy, Thầy bảo anh em đừng chống cự người ác…” Ý muốn nói : sự công chính của các môn đệ phải vượt lên trên cả cách giải thích lề luật theo lối truyền thống, nghĩa là luật mới, luật của Chúa Giêsu khác xa hẳn luật cũ và có thể gọi là đi ngược lại những gì mà thế gian cho là khôn ngoan, là công bằng.
Ta thấy con người thường đối xử với nhau theo kiểu “ơn đền, oán trả” nhưng hôm nay ta được suy gẫm tinh thần tha thứ, bác ái.
Theo Chúa Giêsu tinh thần tha thứ phải đi đôi với yêu thương. Vì chính Chúa Giêsu là mẫu gương quảng đại tha thứ cho chính kẻ thù đã bách hại mình.
Chúa cũng dạy cho các môn đệ hãy sống bác ái với chính kẻ thù như chính Ngài đã từng là mẫu gương cho lời dạy của mình. Cũng thế để thăng tiến trên con đường nhân đức, bác ái yêu thương và tha thứ, thì mỗi người Kitô hữu chúng ta hãy nhìn và sống theo mẫu gương của Thầy Giêsu, Người Thầy đầy yêu thương và bác ái.
Chúa Giêsu mời gọi chúng ta sống theo, có thể nói, sự điên rồ của tình yêu. Bởi vì, sức mạnh của sự dữ không thể bị chặn đứng bởi Lề Luật, nếu có thì chỉ tạm thời mà thôi, nhưng chỉ bị chặn đứng và bị đánh bại bởi một sức mạnh khác, đó là sức mạnh tình yêu. Và nhất là khi sống như thế, chúng ta mới sống đúng căn tính của mình là hình ảnh của Thiên Chúa, là con Thiên Chúa, như Chúa Giêsu.
Chúa Giêsu nói với chúng ta " đừng mặc hai áo, đừng đi giày hay cầm gậy" khi chúng ta phục vụ Ngài (Mt 10, 10), vì vậy Ngài sẽ có trách nhiệm ban cấp chiếc áo khác cho chúng ta nếu cần, vì vậy chúng ta có thể tiếp tục phục vụ Ngài mà không cần lo lắng về vật chất (Mt 6, 30, 10, 9). "Ðấng kêu gọi anh em là Ðấng trung thành: Người sẽ thực hiện điều đó." (1 Thes 5, 24).
“Nếu ai tát má bên phải …hãy đưa cả má bên trái… Ai lấy áo trong…. cho lấy cả áo ngoài. Ai muốn đi với họ một dặm…. hãy đi hai dặm. Nghĩa là hãy “làm hơn” những gì mà người khác muốn ta làm hay người khác đã làm cho ta. Thái độ mà Chúa Giêsu đã nêu ra ở trên, khiến chúng ta tưởng lầm có vẻ khiêu khích, thách thức khi “ đưa cả má bên trái”, hay có vẻ dở hơi khi “ cho cả áo ngoài”, thậm chí lại làm dư thừa điều người khác yêu cầu “đi hai dặm”. Thật ra nếu để ý kỹ, chúng ta thấy những hành vi ấy mang đậm tính hiền lành, chỉ muốn bình an, hạnh phúc cho người khác. Đấy là thái độ mà Chúa Giêsu đã có trong đời sống rao giảng Tin Mừng của Ngài. Đặc biệt trên cây Thánh Giá, Ngài đã đón nhận tất cả không một lời oán giận, lên án người khác mà chỉ một niềm tha thứ “Xin tha cho chúng, vì chúng lầm chẳng biết việc chúng làm” (Lc 23, 34)
“Ai xin … hãy cho. Ai vay mượn … đừng ngoảnh mặt” (c. 42) nói lên tinh thần bác ái đối với anh em đồng loại. Đừng làm ngơ trước những nhu cầu của người anh em, nếu được người anh em nài xin. Thái độ “cho” mang đậm chất sự sẵn sằng mau mắn thi hành đức ái, như một sự dứt khoát cho đi mà không cần đền đáp, ghi ơn.
Thái độ “đừng ngoảnh mặt” ý nói rằng chớ thờ ơ, lạnh nhạt hoặc làm ngơ phớt lờ trước những bất hạnh, đau khổ của người khác. Cần quan tâm giúp đỡ. Ta được mời gọi cần mở rộng tấm lòng nhân hậu, đại lượng đối với người nghèo khổ.
Là môn đệ của Chúa Giêsu, chúng ta không còn muốn trả đũa hay hơn thua với kẻ thù và những kẻ bắt bớ, bach hại chúng ta. Nhưng thay vào đó, cuộc chiến của chúng ta là chống lại vương quốc của ma quỷ, của sự dữ. (Ep 6, 12) và mục tiêu của chúng ta là giành lại các linh hồn đã bị đánh cắp và khôi phục các linh hồn ấy để họ được vào hưởng thiên quốc với Ngài. Mục đích của chúng ta là hãy chinh phục các linh hồn cho Chúa, bằng cách cư xử tốt với mọi người và tránh xa những sự ác đức và gian tà (Rm 12, 21).
Giản đơn vì đây chính là mục tiêu chính của chúng ta, "Tại sao anh em chẳng thà chịu bất công? Tại sao anh em chẳng thà chịu thiệt thòi?" (1 Cr 6, 7) chẳng có vấn đề nếu chúng ta phải đi thêm một dặm đường hay làm thêm việc mà không cần có điều kiện ? Nếu ai muốn lấy áo trong của anh em, thì hãy để cho nó lấy cả áo ngoài (Mt 5, 40)
Trang Tin Mừng này như một phần nào của bài ca Đức Ái. Đức ái này được xuất phát từ tình yêu của Thiên Chúa. Xin Chúa mỗi người chúng ta một lòng sống trọn giới răn yêu thương mà Chúa đã truyền dạy, để ta trở nên hoàn hảo như Cha chúng ta trên trời là Đấng hoàn thiện vậy.
Tuệ Mẫn