CHÚA NHẬT XI THƯỜNG NIÊN : MẦU NHIỆM BA NGÔI – THẦN KHÍ DẪN TA VÀO SỰ THẬT TOÀN VẸN
CHÚA NHẬT XI THƯỜNG NIÊN. LỄ CHÚA BA NGÔI
Cn 8,22-31; Rm 5,1-5; Ga 16,12-15
MẦU NHIỆM BA NGÔI – THẦN KHÍ DẪN TA VÀO SỰ THẬT TOÀN VẸN
Lễ Chúa Ba Ngôi đưa chúng ta vào trọng tâm đức tin Ki-tô giáo: chúng ta tin vào một Thiên Chúa duy nhất trong Ba Ngôi, Chúa Cha, Chúa Con, và Chúa Thánh Thần. Bài Tin Mừng Ga 16,12-15 hôm nay soi sáng chiều kích năng động của mầu nhiệm ấy, khi Chúa Giê-su nói với các môn đệ: “Thầy còn nhiều điều phải nói với anh em, nhưng bây giờ anh em không có sức chịu nổi. Khi nào Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn.” Ở đây, Chúa Giê-su gợi ý chúng ta về sự liên kết chặt chẽ giữa Chúa Con và Chúa Thánh Thần, đồng thời quy hướng về Chúa Cha. Từ đó, ta thấy Tình Yêu Ba Ngôi mở ra con đường cứu độ, mời gọi chúng ta dự phần vào đời sống của Chúa.
Câu nói “Thầy còn nhiều điều phải nói với anh em, nhưng bây giờ anh em không có sức chịu nổi” cho thấy các môn đệ còn giới hạn, chưa thể thấu hiểu trọn vẹn mầu nhiệm Nước Trời và vai trò của Đấng Cứu Thế. Họ cần thêm thời gian, ơn soi sáng, và nhất là biến cố Vượt Qua – Phục Sinh rồi Chúa Thánh Thần hiện xuống. Thực vậy, với sức con người, ta không đủ khả năng đón nhận hết chiều sâu mầu nhiệm Thiên Chúa. Ta cần “Thần Khí sự thật” – chính Chúa Thánh Thần – đến để dạy dỗ, hướng dẫn, “dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn.” Điểm then chốt ở đây là: Chúa Con, qua mầu nhiệm Tử Nạn – Phục Sinh, hoàn tất sứ mạng cứu độ; nhưng kế hoạch cứu độ chưa dừng lại, Chúa Thánh Thần tiếp tục khai triển, làm cho Giáo Hội hiểu sâu hơn Lời Chúa, can đảm loan báo Tin Mừng.
Chúa Giê-su còn nói: “Người sẽ không tự mình nói điều gì, nhưng tất cả những gì Người nghe, Người sẽ nói lại,” và “Người sẽ tôn vinh Thầy, vì Người sẽ lấy những gì là của Thầy mà loan báo cho anh em.” Những lời này chứng tỏ tính duy nhất trong Ba Ngôi: Thánh Thần không hoạt động tách biệt, mà hoạt động trong sự hiệp thông với Chúa Con và Chúa Cha. Chúa Thánh Thần không tự bịa ra chân lý nào mới, mà truyền đạt chân lý từ Chúa Cha và Chúa Con, “loan báo cho anh em những điều sẽ xảy đến.” Qua đó, Thánh Thần tôn vinh Chúa Con, vì thảy mọi sự Chúa Con có “đều nhận từ Chúa Cha,” và Thánh Thần lấy những gì là của Chúa Con (đến từ Cha) để ban cho các tín hữu. Nơi đây, chúng ta chạm vào chính mạch nguồn Ba Ngôi: Chúa Cha trao ban cho Chúa Con, Chúa Con đón nhận và chia sẻ, Chúa Thánh Thần tiếp tục chuyển giao cho chúng ta, để chúng ta bước vào hiệp thông Ba Ngôi. Nhìn từ ngoài, Ba Ngôi có những “vai trò” khác nhau, nhưng cốt lõi vẫn là một Thiên Chúa duy nhất, một tình yêu và một kế hoạch cứu độ duy nhất.
Mầu nhiệm Ba Ngôi không phải một khái niệm trừu tượng, nhưng liên quan trực tiếp đến đời sống đức tin. Chúa Cha là Nguồn Phát Sinh, Chúa Con là Đấng Nhập Thể cứu chuộc, Chúa Thánh Thần là Đấng thánh hóa, chuyển thông ơn sủng. Tất cả hầu đưa chúng ta vào “sự thật toàn vẹn,” nghĩa là nhận biết Chúa, sống trong tình yêu Ba Ngôi, và được tham dự hạnh phúc muôn đời. Thực tế, các tông đồ chỉ thật sự mạnh dạn sau biến cố Thánh Thần hiện xuống. Nhờ ơn Thánh Thần, họ hiểu thêm ý nghĩa cuộc Khổ nạn – Phục sinh, can đảm rao giảng ở khắp nơi, thiết lập các cộng đoàn. Chẳng phải chính chúng ta ngày nay vẫn nương vào Chúa Thánh Thần để đào sâu Lời Chúa, sống bí tích, đối mặt những thử thách mới sao? Nếu không có sự hướng dẫn của Thánh Thần, Giáo Hội dễ chìm trong lạc giáo, chia rẽ, và đức tin có nguy cơ dừng lại ở tri thức cứng nhắc, không thể triển nở.
Suy ngắm Lễ Chúa Ba Ngôi, chúng ta được mời bước vào “tình yêu hiệp nhất” giữa Chúa Cha, Chúa Con, và Chúa Thánh Thần. Nơi Ba Ngôi, ta thấy sự trao ban, yêu thương triệt để, không giữ lại gì. Chúa Cha ban mọi sự cho Con, Con đón nhận và hiến mình cho kế hoạch cứu độ, Thánh Thần tôn vinh Chúa Con và tiếp nối công trình ấy. Chiều kích “hiệp nhất” ấy gợi cho Giáo Hội, cộng đoàn, gia đình luôn hướng đến một sự duy nhất trong tình yêu, chứ không chia rẽ. Mầu nhiệm Ba Ngôi cũng nêu gương về đối thoại, gắn kết, hạ mình, tôn vinh lẫn nhau. Đó là lý tưởng cho mọi mối quan hệ: vợ chồng, cha con, anh em, bè bạn, linh mục – giáo dân… Tất cả được mời gọi sống yêu thương, sẵn sàng phục vụ nhau, để phản chiếu tấm gương Ba Ngôi.
Phần áp dụng, trước hết, “Thầy còn nhiều điều phải nói với anh em, nhưng bây giờ anh em không có sức chịu nổi” nhắc ta đừng nghĩ mình đã hiểu hết đức tin. Ta luôn có thể đào sâu, học hỏi, tìm tòi. Hãy cậy nhờ Thánh Thần qua cầu nguyện, suy niệm, sống trong Hội Thánh, để mỗi ngày ta “tiến vào sự thật toàn vẹn.” Nhiều người cảm thấy mầu nhiệm Ba Ngôi quá khó nắm bắt, nhưng thay vì loay hoay diễn giải đủ kiểu, ta nên lấy tâm tình bé nhỏ, để Thánh Thần soi sáng, và chiêm ngắm sự hiệp thông tình yêu. Nhờ vậy, mầu nhiệm trở nên sống động, mang lại niềm vui và động lực hành động.
Kế đến, Chúa nói Thánh Thần “sẽ loan báo cho anh em biết những điều sẽ xảy đến.” Đây không phải lời hứa về tiên đoán tương lai chi li, mà là đảm bảo Thánh Thần luôn hoạt động trong lịch sử, giúp ta đọc ra dấu chỉ thời đại, soi chiếu Lời Chúa cho từng hoàn cảnh mới. Trong các biến cố đại dịch, khủng hoảng kinh tế, biến đổi xã hội…, ta cần lắng nghe Thánh Thần để ứng phó theo Tin Mừng, chứ không hành động mù quáng. Thánh Thần không dạy giáo lý mới, nhưng “tôn vinh Chúa Con,” nghĩa là làm sáng tỏ những gì Chúa Giê-su đã dạy, giúp ta linh hoạt sống Tin Mừng giữa bối cảnh thay đổi. Nếu cộng đoàn dành chỗ cho Thánh Thần, biết khiêm nhường bàn hỏi, cầu nguyện, ta sẽ tìm ra hướng giải quyết phức tạp cách êm thấm, củng cố đức tin và hiệp nhất.
Hơn nữa, “Mọi sự Chúa Cha có đều là của Thầy,” “Thầy đã nói: Người lấy những gì là của Thầy mà loan báo cho anh em.” Đây diễn tả Ba Ngôi cùng chung một bản tính, một sự sống. Chúa Con nhận từ Chúa Cha, Thánh Thần truyền thông cho ta, mời ta tham dự gia đình Ba Ngôi. Qua bí tích Rửa Tội, ta nhận danh Cha, Con và Thánh Thần. Các bí tích khác duy trì, nuôi dưỡng sự sống Ba Ngôi ấy, như Thánh Thể đưa ta vào tình hiệp thông sâu xa. Câu hỏi thực tế: ta có trân trọng tham dự Thánh Lễ, giải tội, hay cầu nguyện đủ để gắn bó sự sống ấy không? Nếu ta thờ ơ, ơn thông hiệp bị suy yếu, ta sống như kẻ xa lạ với Ba Ngôi. Lễ Chúa Ba Ngôi không phải chỉ đọc kinh “Sáng danh” cho long trọng, mà phải khơi lên tâm tình “con thảo” với Cha, kết hợp với Chúa Con, lắng nghe Thánh Thần.
Khi ta đối diện mệt mỏi, nghi ngờ, hãy nhớ Chúa Giê-su phán: “Khi nào Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn.” Đó là niềm an ủi: ta không cô đơn, Thánh Thần đang ở với ta, nếu ta mở lòng. Thực tế, Thánh Thần vẫn thúc giục trong lương tâm, nhắc nhở ta tránh sai lầm, hướng đến điều tốt. Nhiều lần, ta bực bội lương tâm mình khi nó “cảnh báo,” nhưng chính đó là dấu chỉ Thánh Thần can thiệp. Nếu ta ngoan ngùy, ta sẽ tìm thấy hướng đi trong yêu thương. Còn nếu ta chối bỏ tiếng gọi bên trong, ta dần khép kín, mất nhạy cảm với ơn Chúa. Hãy nhớ: mầu nhiệm Ba Ngôi không xa lạ, mà là sự hiện diện thân thương. Chúa Cha yêu thương, Chúa Con Cứu Chuộc, Chúa Thánh Thần Thánh Hóa ta, liên tục mời gọi ta cộng tác.
Cuối cùng, ngày lễ Chúa Ba Ngôi cũng là dịp Hội Thánh tôn vinh nguồn mạch mọi ơn sủng. Chúa Cha là Đấng Tạo Dựng, Chúa Con là Đấng Cứu Độ, Chúa Thánh Thần là Đấng Thánh Hóa. Tình yêu Ba Ngôi là mẫu mực cho cộng đoàn: không tranh giành, không chèn ép, mà liên tục trao ban. Hình ảnh Ba Ngôi gợi ý ta xây dựng gia đình, giáo xứ trên nền tảng “hiệp thông.” Đừng để ích kỷ, đố kỵ bóp nghẹt tình liên đới. Hãy sẵn sàng lắng nghe, góp ý, tránh lối độc đoán. Mỗi người vui khi người khác thành công, sẵn lòng nâng đỡ kẻ yếu, không cậy quyền. Bởi Ba Ngôi luôn tôn vinh nhau: Chúa Con tôn vinh Cha, Thánh Thần tôn vinh Con, Cha trao mọi sự cho Con, con người chúng ta tiếp nhận và chia sẻ. Vậy, ta hãy noi gương, để cộng đoàn thành vườn hoa yêu thương, không còn chỗ cho ganh ghét.
Mầu nhiệm Ba Ngôi là cội nguồn đức tin, nói lên sự thống nhất và khác biệt trong tình yêu thần linh. Bài Tin Mừng cho thấy Chúa Con hứa ban Thánh Thần tiếp tục khai mở chân lý, gắn kết chúng ta với Chúa Cha. Hướng đến Chúa Ba Ngôi, ta càng thêm xác tín mình được dự phần gia đình Thiên Chúa, đi tới “sự thật toàn vẹn.” Mỗi ngày, ta sống mầu nhiệm ấy bằng việc năng cầu nguyện cùng Chúa Cha, Chúa Con, Chúa Thánh Thần, lắng nghe Lời, hiệp thông với bí tích, mở lòng cho Thánh Thần hướng dẫn, và dấn thân xây dựng tình yêu trong giáo xứ, gia đình. Hãy “Sáng danh Đức Chúa Cha, và Đức Chúa Con, và Đức Chúa Thánh Thần,” để mỗi ngày ta lớn lên trong mối tình Ba Ngôi, làm chứng giữa thế gian rằng Thiên Chúa là Tình Yêu tuyệt đối. Amen.
Lm. Anmai, CSsR
