Vào lúc bốn giờ chiều Chúa nhật, ngày 17/01, ĐTC đã đến thăm hội đường Do thái tại Roma. Đây là lần thứ ba một vị Giáo Hoàng đến thăm hội đường này, sau Đức Gioan Phaolo II và Đức Biển Đức XVI. Ngỏ lời với cộng đoàn Do thái, ĐTC đã khẳng định rằng các tín hữu Do tháí là các anh chị lớn của các kitô hữu trong đức tin của những người thuộc cùng một gia đình của Thiên Chúa. Như là tín hữu do thái và công giáo chúng ta được mời gọi lãnh các trách nhiệm đối với thành phố Roma, bằng phần đóng góp tinh thần và tạo thuận tiện cho việc giải quyết các vấn đề khác nhau hiện nay. ĐTC cầu mong sự gần gũi, hiểu biết và quý mến nhau ngày càng gia tăng giữa hai cộng đoàn lòng tin. Chính vì thế mà ngài đến thăm cộng đoàn do thái đúng ngày 17 tháng giêng, là ngày HĐGM Italia cử hành “Ngày đối thoại giữa các tín hữu công giáo và do thái”. Ngài cũng lập lại điều đã nói ngày 28 tháng 10 năm vừa qua nhân kỷ niệm 50 năm Tuyên ngôn Nostra aetate về đối thoại giữa Công Giáo và Do Thái giáo và biết ơn Thiên Chúa đã khiến cho tương quan giữa hai bên thay đổi trong 50 năm qua. “Sự thờ ơ và chống đối biến thành cộng tác và nhân hậu. Từ thù địch và xa lạ trở thành bạn hữu và anh em. Với Tuyên ngôn Nostra aetate Công Đồng đã vạch ra con đường: “có” với việc tái khám phá ra gốc rễ do thái của Kitô giáo; “không” với mọi hình thức bài Do thái và lên án mọi xỉ vả, kỳ thị và bách hại bắt nguồn từ đó”.
Tài liệu đã định nghĩa trên bình diện thần học lần đầu tiên một cách rõ ràng các tương quan của Giáo Hội Công Giáo với Do Thái Giáo. Ngày mùng 10 tháng 12 năm 2015 Ủy ban đối thoại với Do thái giáo cũng đã công bố một tài liệu mới, liên quan tới các vấn đề thần học nảy sinh trong các thập niên qua. Để hiểu biết chính mình các kitô hữu không thể không quy chiếu gốc rễ do thái, và tuy tuyên xưng ơn cứu độ qua niềm tin vào Chúa Kitô, Giáo Hội thừa nhận tính cách không thể thu hồi của Giáo Ước Cũ và tình yêu liên lỉ và trung thành của Thiên Chúa đối với dân Israel.
Cùng với các vấn đề thần học các tín hữu do thái và kitô không thể quên các thách đố mà thế giới đang phải đương đầu như cống hiến cho nhân loại sứ điệp kinh thánh về việc săn sóc thụ tạo cho một môi sinh toàn vẹn; dấn thân và củng cố hoà bình và công lý trước các xung khắc, chiến tranh, bạo lực và bất công xâu xé nhân loại. Bạo lực của con người trên con người trái nghịch với mọi tôn giáo, đặc biệt đối với ba tôn giáo nhất thần. Sự sống là thánh thiêng, Thiên Chúa là Thiên Chúa của sự sống và Ngài luôn luôn muốn thăng tiến và bảo vệ nó. Mọi bản vị con người như thụ tạo của Thiên Chúa, là anh em của chúng ta, một cách độc lập với nguồn gốc hay tôn giáo của họ. Mọi người đều được nhìn với lòng nhân hậu như Thiên Chúa là Đấng giang bàn tray thương xót cho tất cả mọi người và săn sóc mọi người cần đến Ngài nhất: những người đau yếu, bị gạt bỏ ngoài lề, không được bênh đỡ. Nơi đâu sự sống gặp nguy hiểm, chúng ta lại càng được mời gọi che chở nó…
Trong lịch sử của mình dân Do thái đã phải sống kinh nghiệm bạo lực và bách hại cho tới vụ diệt chủng người do thái âu châu. Chỉ vì là dân Do thái sáu triệu người đã là nạn nhân của sự dã man vô nhân được thi hành nhân danh một ý thức hệ muốn thay thế Thiên Chúa bằng con người. Ngày 16 tháng 10 năm 1943 hơn một ngàn người đàn ông phụ nữ và trẻ em của cộng đoàn do thái Roma đã bị đầy sang trại tập trung Auschwwitz. Hôm nay tôi muốn đặc biệt tưởng niệm họ. Không bao giờ được quên các khổ đau, các âu lo và nước mắt của họ. Và quá khứ phải là bài học cho hiện tại và tương lai. Cuộc diệt chủng Do thái Shoah dậy chúng ta phải rất tỉnh thức để tức tốc can thiệp bảo vệ nhân phẩm và hoà bình.
Linh Tiến Khải