Nhà thờ Hạnh Thông Tây (góc đường Quang Trung – Lê Văn Thọ, Q.Gò Vấp, TP.HCM) được xây dựng từ năm 1921 – 1924 theo phong cách kiến trúc Byzantine (mái vòm hình tròn) mô phỏng Vương cung thánh đường Thánh Vitale ở thành phố Ravenna, Ý.
Trước đây nhà thờ có tháp chuông nhọn cao 30 m, nhưng do ở gần sân bay nên phải “hớt” phần chóp, chỉ còn lại phần mái bằng cao 19,5 m. Trên cửa chính nhà thờ có tượng thánh Danis, là tên thánh của ông Lê Phát An – người bỏ tiền ra xây dựng nhà thờ này, nên thánh Danis cũng là thánh bảo hộ nhà thờ Hạnh Thông Tây.
Ông Lê Phát An là con trưởng của đại phú hộ Lê Phát Đạt (Huyện Sỹ) nổi tiếng Sài Gòn xưa, từng du học bên Pháp.
Bên trong nhà thờ có mộ của vợ chồng ông Lê Phát An (cậu Nam Phương Hoàng hậu) nằm đối xứng hai bên hông nhà thờ, gần cung thánh. Trước mộ vợ có tượng người chồng quỳ cầu nguyện, ngược lại trước mộ chồng là tượng người vợ, tay cầm hoa ôm choàng lấy bia mộ chồng.
|
Ông Lê Phát An là người bỏ tiền ra xây nhà thờ Hạnh Thông Tây nên sau khi hai ông bà qua đời, thi hài của họ được an táng trong nhà thờ như một cách ghi ơn. Hai ngôi mộ ở hai bên hông nhà thờ, gần cung thánh. Nhìn tổng thể nhà thờ như hình một cây thánh giá với phần đầu là cung thánh, hai nhà mồ lồi ra như nét ngang còn phần đuôi là loạt ghế quỳ của giáo dân chạy dài đến cửa chính nhà thờ.
 Hai ngôi mộ của vợ chồng ông Lê Phát An được đặt ở hai bên hông nhà thờ. Đẹp và cảm động là trước mộ của người vợ thì có tượng của người chồng đang quỳ cầu nguyện, ngược lại trước mộ của chồng là tượng người vợ ôm choàng lấy bia mộ. Hai pho tượng được tạc bằng đá cẩm thạch trắng còn mộ phần bằng đá hoa cương. Riêng phần tượng được chạm khắc sống động, tinh tế đến từng nét.
|
|
Bia mộ ông Lê Phát An chỉ ghi ngày và nơi mất (17.9.1946 tại Sài Gòn, thọ 78 tuổi) mà không ghi năm sinh. Mộ của bà (Trần Thị Thơ) cũng thế, chỉ ghi mất tại Thủ Đức ngày 18.1.1932, thọ 60 tuổi. Như vậy ông sinh năm 1868, bà sinh năm 1872 nhưng bà lại mất trước ông những 14 năm.
|
 Tượng ông quỳ cầu nguyện bên mộ bà. Tượng ông đầu đội khăn đóng, mặc áo dài quỳ trên gối, trước gối quỳ có đặt bó hoa ông đem tặng vợ mình.
|
Ông có đôi mày rậm, để ria mép. Hai bàn tay ông đan vào nhau đưa lên phía trước ngực, nét mặt thành kính nửa như đang cầu nguyện, nửa như đang thầm thì nói chuyện với bà… |
|
Tượng của bà cũng quỳ trên gối, hai tay cầm 2 bó hoa huệ ôm choàng lấy bia mộ của chồng…
|
|
Bà để đầu trần, tóc búi, đầu hơi cúi nhìn nghiêng vào mộ ông. Bà mặc áo dài cài nút thắt, cổ đeo dây chuyền có mặt ngọc, chân mang dép mũi hài. Ngón tay áp út của bàn tay trái và ngón giữa bàn tay phải có đeo nhẫn mặt đá hột to, cổ tay phải đeo vòng đá…
|
|
Hai bàn tay cầm hai bó hoa của bà được đặc tả đến từng chi tiết: đồ trang sức (nhẫn, vòng), nụ và cánh hoa…
|
|
Hoa văn trên mũi hài và trên hai chiếc gối được chạm trổ tinh xảo, tuyệt đẹp…
|
|
Mộ và tượng do hai nhà kiến trúc và điêu khắc nổi tiếng người Pháp là A.Contenay và Paul Ducuing thực hiện (P.Ducuing cũng là người làm hai pho tượng cho lăng vua Khải Định)…
|
Hà Đình Nguyên
Theo: http://saigonplanner.com