Thứ Sáu Tuần XXXI Thường Niên : KHÔN KHÉO TRONG ÁNH SÁNG TIN MỪNG

Thứ Sáu Tuần XXXI Thường Niên

Thứ Sáu đầu tháng, ngày đền tạ Trái Tim Cực Thánh Chúa Giê-su

Thánh Gia-xin-tô Ca-ta-ne-da Gia (Giacinto Castaneda), Linh mục (+1773); và Thánh Vi-xen-tê Phạm Hiếu Liêm, Linh mục (+1773), Tử đạo

Rm 15,14-21; Lc 16,1-8

KHÔN KHÉO TRONG ÁNH SÁNG TIN MỪNG

Tin Mừng hôm nay đưa chúng ta vào một dụ ngôn đặc biệt, đầy tính nghịch lý và thách thức trong cách hiểu: một người quản gia bị tố cáo là phung phí của cải, bị chủ sa thải, nhưng lại được chính ông chủ khen ngợi vì đã hành động khôn khéo trong cách xử lý tình thế khó khăn của mình. Đây không phải là lời ca ngợi sự gian dối hay bất chính, mà là một lời cảnh tỉnh và hướng dẫn thiêng liêng từ Đức Giê-su dành cho các môn đệ – những người được gọi là “con cái ánh sáng” – để họ biết phải hành xử như thế nào trong thế gian này. Dụ ngôn bắt đầu bằng hình ảnh người quản gia bị tố cáo là phung phí tài sản của chủ. Đây là một hình ảnh mang tính ám dụ: người quản gia tượng trưng cho mỗi người trong chúng ta, những người được Thiên Chúa trao cho trách nhiệm quản lý cuộc đời, ân sủng, thời gian, và cả của cải vật chất. Người quản gia ấy không làm chủ, chỉ là người được giao phó, nhưng lại sử dụng một cách hoang phí, vô trách nhiệm. Khi bị sa thải, anh ta đứng trước một ngã rẽ sinh tử: hoặc là lao động chân tay mà mình không đủ sức, hoặc là ăn xin mà lòng tự ái không cho phép. Trong giây phút căng thẳng ấy, anh ta đã có một quyết định quan trọng: dùng những ngày cuối cùng còn trong chức vụ để “làm phúc”, tha bớt nợ cho các con nợ của chủ mình, để sau này họ đón tiếp mình khi thất nghiệp. Cử chỉ ấy là bất chính theo chuẩn mực tài chính, nhưng lại là một biểu hiện của sự khôn ngoan thực dụng: anh ta biết sử dụng tài sản không phải để giữ cho mình mà để tạo mối liên hệ, để chuẩn bị cho tương lai, để không rơi vào cô đơn và cùng đường.

Chính điểm này làm cho dụ ngôn mang một sắc thái Tin Mừng rất đặc biệt. Đức Giê-su không ca ngợi sự bất chính, nhưng Người nêu bật sự khôn khéo của người quản gia – và từ đó, nhấn mạnh một điều quan trọng: con cái đời này rất biết tận dụng thời cơ, biết suy tính, biết đầu tư cho tương lai trần thế, trong khi con cái ánh sáng – là những người có niềm tin – lại hay sống hời hợt, thiếu sự khôn ngoan thiêng liêng, thiếu sự chuẩn bị cho cuộc sống đời đời. Đây là một lời mời gọi sâu xa: hãy khôn khéo trong ánh sáng Tin Mừng, hãy biết dùng những gì chóng qua để đầu tư cho sự sống vĩnh cửu. Một điểm then chốt của dụ ngôn là hình ảnh “tính sổ” – ông chủ yêu cầu người quản gia tính sổ, và anh ta buộc phải tính sổ đời mình. Hình ảnh ấy mang chiều kích cánh chung: mỗi người chúng ta sẽ đến lúc bị Thiên Chúa – Đấng là Chủ mọi sự – gọi đến để “tính sổ”, để trả lời về cách chúng ta đã sống, đã sử dụng thời gian, của cải, các mối tương quan và ơn gọi của mình như thế nào. Không ai tránh khỏi ngày ấy. Vấn đề là: ta có sẵn sàng chưa? Ta có khôn ngoan như người quản gia kia, biết nhìn xa trông rộng, biết dùng những gì còn trong tay để tạo nên hoa trái cho mai sau?

Dụ ngôn cũng khơi dậy một chân lý sống động: những gì ta có hôm nay không thực sự là của ta, nhưng là phương tiện để ta sống tinh thần trách nhiệm, yêu thương, và chuẩn bị cho sự sống đời đời. Của cải trần gian là tạm bợ, nhưng chính cách ta sử dụng chúng mới là điều mang lại giá trị vĩnh cửu. Người quản gia đã biết dùng tiền bạc để tạo nên các mối tương quan, để “có người đón tiếp mình về sau” – một hình ảnh cho thấy việc sử dụng của cải để xây dựng tình huynh đệ, chia sẻ, làm việc nghĩa, chính là con đường dẫn đến ơn cứu độ. Đức Giê-su sau đó sẽ nói rõ hơn: “Hãy dùng tiền bạc bất chính để tạo lấy bạn bè, để khi hết tiền bạc, họ sẽ đón anh em vào nơi ở vĩnh cửu” (Lc 16,9). Nghĩa là: hãy dùng của cải đời này để làm phúc, để yêu thương, để phục vụ – đó mới là “đầu tư” khôn ngoan nhất.

Lời Chúa hôm nay đặt chúng ta trước một thách thức mục vụ và thiêng liêng lớn lao. Là Kitô hữu, chúng ta không thể sống ngây ngô giữa đời, không thể chỉ giữ đạo một cách máy móc, hời hợt, nhưng được mời gọi phải “khôn khéo” – không phải theo kiểu thế gian mưu mẹo, gian trá, nhưng là khôn khéo trong ánh sáng Tin Mừng: biết chọn điều chính yếu, biết sống tỉnh thức, biết phân định giá trị đích thực, biết dùng của cải để yêu thương chứ không để chiếm đoạt, biết dùng thời gian để phục vụ chứ không để tiêu xài lãng phí. Bao lần chúng ta giống người quản gia trong dụ ngôn: lạm dụng của cải Chúa ban, sống ích kỷ, không chia sẻ, chỉ tích trữ cho mình, hoặc sống vô trách nhiệm với ơn gọi và sứ mạng Chúa trao. Bao lần chúng ta coi cuộc sống như là của mình, chứ không phải là sự tín thác mà Chúa giao phó. Bao lần ta quên rằng sẽ có ngày ta phải tính sổ.

Vì thế, lời Chúa hôm nay nhắc nhở ta hãy sống tỉnh thức, hãy dừng lại để xét lại cách mình sử dụng các ơn lành của Chúa. Ta đang dùng thời gian cho điều gì? Ta đang dùng tiền bạc vào đâu? Ta đang sống với ai, và sống vì điều gì? Ta có đang xây dựng các mối quan hệ huynh đệ, hay chỉ đang khép kín trong sự hưởng thụ cá nhân? Ta có đang sống như người quản gia trung tín, hay như người phung phí? Đã đến lúc ta cần can đảm đặt lại các ưu tiên, cần can đảm cắt bỏ điều phụ để giữ lấy điều chính. Đã đến lúc ta cần “thắp đèn”, như dụ ngôn người đàn bà tìm đồng bạc, để tìm lại giá trị đích thực của đời sống Kitô hữu: sống cho Chúa và sống vì anh em. Ánh sáng của Lời Chúa hôm nay giúp ta nhận ra một điều quan trọng: của cải là để trao ban, không phải để cất giữ; thời gian là để yêu thương, không phải để tiêu tốn vào điều vô ích; danh vọng là để phục vụ, không phải để tự cao.

Nếu người quản gia bất lương còn biết dùng vài ngày cuối để sửa sai và “đầu tư cho tương lai” đời mình, thì mỗi người chúng ta – những người đã được cứu chuộc bằng giá Máu Thánh – lại càng phải sống khôn ngoan và tỉnh thức hơn biết bao. Thiên Chúa không đòi hỏi chúng ta phải trở nên hoàn hảo trong một sớm một chiều, nhưng Người mời gọi chúng ta phải bắt đầu lại, phải biết thức tỉnh từ hôm nay. Hãy dùng những gì còn trong tay – dù ít ỏi – để làm điều thiện, để chăm sóc người nghèo, để tha thứ, để chia sẻ, để đầu tư vào những giá trị vĩnh hằng. Hãy sống như thể hôm nay là ngày cuối ta còn giữ chức “quản gia” – vì quả thật, không ai biết được ngày giờ Thiên Chúa gọi ta về để “tính sổ”. Và khi ấy, nếu ta đã biết sống như người quản gia khôn ngoan trong ánh sáng Tin Mừng, chắc chắn Chúa sẽ không chỉ khen ngợi ta, mà còn mời gọi ta vào hưởng niềm vui đời đời, nơi mà không còn lo âu, không còn tính toán, nhưng là sự nghỉ ngơi muôn thuở trong tình yêu vĩnh cửu của Người.

Lm. Anmai, CSsR