Canh Thức Vượt Qua

– Phần thứ nhất: thắp nến phục sinh; – Phần thứ hai: Phụng Vụ Lời Chúa. Phần thứ ba: Phụng Vụ Thánh Tẩy. – Phần thứ ba: Phụng Vụ Thánh Thể.

– Phần thứ nhất: thắp nến phục sinh;

– Phần thứ hai: Phụng Vụ Lời Chúa. Phần thứ ba: Phụng Vụ Thánh Tẩy.

– Phần thứ ba: Phụng Vụ Thánh Thể.

 

Phần Thứ I:

Khai Mạc Trọng Thể Ðêm Canh Thức

Nghi Thức Thắp Nến Phục Sinh

Làm Phép Lửa Và Chuẩn Bị Nến

 

Tắt hết đèn trong nhà thờ

Linh mục chào dân chúng như thường lệ và nói vắn tắt về ý nghĩa đêm canh thức, bằng những lời sau đây hoặc tương tự:

Anh chị em thân mến, Trong đêm rất thánh này, đêm Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đã hoàn tất mầu nhiệm Vượt Qua, tức là từ cõi chết sống lại, Hội Thánh kêu mời con cái ở khắp nơi trên hoàn cầu, cùng họp nhau lại mà canh thức cầu nguyện. Vậy chúng ta sẽ cùng nhau chăm chú nghe Lời Chúa. Và sốt sắng cử hành những bí tích tưởng niệm mầu nhiệm Vượt Qua của Ðức Kitô, với niềm hy vọng sẽ được cùng Người chiến thắng sự chết, và cùng Người luôn sống kết hợp với Chúa Cha.

 

Rồi làm phép lửa

Lời nguyện

Lạy Chúa, Chúa đã sai Con Một đến giãi ánh vinh quang rực rỡ của Chúa vào lòng tín hữu. Xin thánh X hoá ngọn lửa mới này, và trong suốt thời gian mừng lễ Vượt Qua, xin cho niềm khao khát Nước Trời cũng bừng lên thiêu đốt lòng chúng con, và thanh tẩy muôn vàn tội lỗi, để mai sau chúng con xứng đáng vào thiên quốc tham dự lễ ánh sáng muôn đời. Chúng con cầu xin…

 

Làm phép lửa xong, người giúp lễ hoặc một phụ tế cầm nến phục sinh dựng trước chủ tế. Chủ tế dùng mũi nhọn vẽ hình thánh giá trên nến, rồi viết chữ An-pha phía trên, và chữ Ô-mê-ga ở phía dưới hình thánh giá, đoạn viết 4 con số chỉ năm đó ở 4 góc thánh giá, vừa viết vừa đọc những lới sau đây:

 

1. Ðức Kitô vẫn là một, (vẽ đường dọc)

2. Hôm qua cũng như hôm nay, (vẽ đường ngang)

3. Là An-pha và Ô-mê-ga, (viết chữ An-pha phía trên thánh giá)

4. Nghĩa là khởi nguyên và tận cùng. (viết chữ Ô-mê-ga phía dưới thánh giá)

5. Người làm chủ thời gian, (viết số đầu của năm đó nơi góc trái phía trên thánh giá)

6. Và muôn thế hệ, (viết số thứ hai của năm đó nơi góc phải phía trên thánh giá)

7. Vạn tuế Ðức Kitô, Ðấng vinh hiển quyền năng, (viết số thứ ba của năm đó nơi góc trái phía dưới thánh giá)

8. Vạn vạn tuế. Amen, (viết số thứ tư của năm đó nơi góc phải phía dưới thánh giá).

 

Vẽ thánh giá và ghi số năm xong, chủ tế có thể cắm năm hạt hương theo hình thánh giá trên nến phục sinh, vừa gắn vừa đọc như sau:

 

1. Vì năm vết thương

2. chí thánh và vinh hiển,

3. xin Chúa Kitô

4. gìn giữ

5. và bảo vệ chúng ta. Amen.

 

Linh mục lấy lửa mới thắp nến phục sinh và nói:

Xin Ðức Kitô, Ðấng phục sinh vinh hiển chiếu giãi ánh sáng của Người để phá tan bóng tối đang bao phủ lòng trí chúng ta.

 

Kiệu Nến Phục Sinh

Phó tế hoặc chính linh mục cầm nến Phục Sinh nâng cao và hát một mình:

X:  Ánh sáng Chúa Kitô.

Đ: Tạ ơn Chúa.

 

Người cầm nến đi đầu, mọi người theo sau tiến vào nhà thờ. Nếu có hương, người cầm bình hương, có bỏ hương, đi trước người cầm nến Phục Sinh.

Ðến trước cửa nhà thờ, người cầm nến Phục Sinh dừng lại, giơ cao cây nến và hát lần thứ hai:

X: Ánh sáng Chúa Kitô.

Đ: Tạ ơn Chúa.

 

Sau đó mọi người lấy lửa từ nến Phục Sinh thắp nến của mình và tiếp tục đi.

Khi đến trước bàn thờ, người cầm nến đứng lại, quay về phía giáo dân và hát lần thứ ba:

X: Ánh sáng Chúa Kitô.

Đ: Tạ ơn Chúa.

 

Ðến đây thắp hết các đèn trong nhà thờ.

 

Công bố Tin Mừng Phục Sinh

(Mừng vui lên…)

 

Phần Thứ II:

Phụng Vụ Lời Chúa

 

Trong đêm Vọng này là mẹ các đêm Vọng, Hội Thánh đề nghị đọc chín bài đọc: bảy bài trích từ Cựu Ước, hai bài trích trong Tân Ước (Thánh Thư và Tin Mừng).

Mọi người tắt nến ngồi nghe. Trước khi bắt đầu các bài đọc, linh mục nên nhắn nhủ giáo dân bằng những lời sau đây, hoặc những lời tương tự:

Anh chị em thân mến, chúng ta đã long trọng khai mạc đêm Canh Thức Vượt Qua, giờ đây chúng ta hãy lắng nghe Lời Chúa. Chúng ta hãy ngẫm xem trong thời Cựu Ước, Chúa đã cứu chuộc dân Người làm sao, và trong thời đại cuối cùng này, Người lại sai Con Một đến cứu chuộc chúng ta thể nào. Chúng ta hãy xin Chúa hoàn tất công trình cứu độ mà Người đã khởi sự trong mầu nhiệm Vượt Qua.

 

Sau đó là các bài đọc, người đọc sách đến giảng đài đọc bài đọc I. Sau bài đọc, hát đáp ca, cộng đoàn hát câu đáp. Rồi mọi người đứng lên, linh mục đọc: "Chúng ta dâng lời cầu nguyện". Và sau khi mọi người thinh lặng cầu nguyện trong giây lát, linh mục đọc lời nguyện. Thay vì hát đáp ca, có thể giữ thinh lặng thánh. Trong trường hợp này, thì không ngừng lại sau câu "Chúng ta dâng lời cầu nguyện".

 

Những Lời Nguyện Sau Bài Ðọc

 

Sau bài đọc I 

(về sáng tạo: St 1, 1 – 2, 2 hoặc 1, 1.26 – 31a)

Lời nguyện 

Chọn một trong hai lời nguyện sau đây

1. Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, mọi công trình của Chúa thật kỳ diệu phi thường. Xin làm cho chúng con là những kẻ được Chúa cứu chuộc luôn luôn hiểu biết rằng: công trình tạo thành vũ trụ thuở ban đầu tuy đã kỳ diệu, nhưng công trình cứu độ của Ðức Kitô, Ðấng hy sinh làm Chiên lễ Vượt Qua của chúng con trong thời sau hết, còn kỳ diệu hơn nữa. Chúng con cầu xin…

2. Lạy Chúa, Chúa đã sáng tạo con người cách lạ lùng, và cứu chuộc còn lạ lùng hơn nữa: Xin ban cho chúng con một tinh thần khôn ngoan sáng suốt biết chống trả tội lỗi hằng quyến rũ chúng con, để mai sau được hưởng phúc muôn đời. Chúng con cầu xin…

 

Sau bài đọc II 

(về hy lễ của ông Áp-ra-ham: St 22, 1 – 18 hoặc 1 – 2. 9a 10 – 13. 15 – 18)

Lời nguyện:

Lạy Chúa là Cha nhân từ của các tín hữu, Chúa đã hứa cho ông Áp-ra-ham trở thành cha chung các dân tộc; và nhờ mầu nhiệm Vượt qua Chúa đã thực hiện lời hứa ấy và ban cho muôn dân khắp địa cầu hồng ân được làm nghĩa tử khiến đoàn con cái Chúa ngày càng thêm đông. Xin cho những ai đã thuộc về gia đình Chúa biết ăn ở xứng đáng với ân huệ Chúa ban. Chúng con cầu xin…

 

Sau bài đọc III 

(về vượt qua Biển Ðỏ: X 14, 15-15, 1)

Lời nguyện 

Chọn một trong hai lời nguyện sau đây

1. Lạy Chúa, những công trình kỳ diệu Chúa đã làm thuở trước nay còn như xuất hiện rõ ràng. Quả vậy xưa Chúa đã ra oai thần lực cứu một mình dân Ít-ra-en khỏi bàn tay Pha-ra-ô áp bức. Ngày nay Chúa cũng dùng nước thánh tẩy để cứu độ muôn dân khắp hoàn cầu. Xin cho mọi người trên thế giới được lòng tin mạnh mẽ như tổ phụ Áp-ra-ham, và đạt tới địa vị làm dân riêng của Chúa. Chúng con cầu xin…

2. Lạy Chúa, dưới ánh sáng Tin Mừng Chúa cho thấy ý nghĩa kỳ công Chúa đã thực hiện trong thời Cựu Ước. Quả vậy, Biển Ðỏ tượng trưng cho dòng nước thánh tẩy, còn dân Do-thái thoát vòng nô lệ là hình ảnh của dân Chúa ngày nay. Xin cho các dân tộc trên khắp địa cầu nhờ lòng tin vào Chúa được hưởng những đặc ân của Ít-ra-en và được tái sinh khi lãnh nhận Thánh Thần. Chúng con cầu xin…

 

Sau bài đọc IV 

(về thành Giê-ru-sa-lem mới: Is 54, 5-14)

Lời nguyện

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, để đáp lại niềm tin của các tổ phụ Chúa đã hứa ban cho các ngài một dòng tộc đông đảo. Nay xin thực hiện lời hứa ấy mà làm cho số nghĩa tử ngày càng thêm đông, để mọi người tôn vinh Danh Thánh, và Giáo Hội được thấy thực hiện điều các tổ phụ vẫn tin tưởng đợi chờ. Chúng con cầu xin…

 

Sau bài đọc V 

(Về ơn cao đẹp được ban cho mọi người: Is 55, 1 – 11)

Lời nguyện

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, là niềm hy vọng độc nhất của trần gian, Chúa đã dùng lời các ngôn sứ tiên báo những mầu nhiệm đang được thực hiện ngày nay. Xin khơi dậy trong lòng dân Chúa những ước nguyện cao đẹp, vì nếu không có Chúa soi trí mở lòng, chẳng một ai trong chúng con có thể tiến bước trên con đường thánh thiện. Chúng con cầu xin…

 

Sau bài đọc VI 

(về ơn khôn ngoan đích thực: Br 3, 9 – 15. 31 – 4, 4)

Lời nguyện

Lạy Chúa, Chúa không ngừng kêu gọi muôn dân gia nhập Hội Thánh Chúa, khiến Hội Thánh ngày thêm phát triển. Xin hằng thương giữ gìn những người đã được ơn tái sinh nhờ bí tích thánh tẩy. Chúng con cầu xin…

 

Sau bài đọc VII 

(về tâm hồn và tinh thần mới: E 36, 16 – 17a. 18 – 28)

Lời nguyện 

Chọn một trong ba lời nguyện sau đây

1. Lạy Chúa là sức mạnh thường hằng bất biến, là ánh sáng tồn tại muôn đời, xin đoái nhìn toàn thể Hội Thánh và dùng Hội Thánh như bí tích kỳ diệu để hoàn tất công trình cứu độ muôn dân. Ước chi cả thế giới nghiệm thấy và nhìn nhận rằng: vạn vật suy vong đã được trỗi dậy, muôn loài già cỗi được đổi mới và hết thảy được phục hồi nguyên vẹn như xưa nhờ chính Ðức Kitô là căn nguyên tất cả. Người hằng sống và hiển trị muôn đời…

2. Lạy Chúa, Chúa dùng lời Kinh Thánh giúp chúng con chuẩn bị tâm hồn mừng đại lễ Vượt Qua. Xin cho chúng con được thâm hiểu lòng nhân hậu của Chúa đối với chúng con, để những hồng ân Chúa ban tặng ở đời này giúp chúng con vững vàng tin tưởng sẽ được Chúa ban muôn phúc lộc đời sau. Chúng con cầu xin…

3. (khi có người lãnh nhận bí tích thánh tẩy)

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, xin ngự đến tác động trong những bí tích chúng con sắp cử hành đây là những bí tích chứng tỏ tình yêu Chúa. Xin ban Thánh Thần cho những anh chị em sắp được tái sinh nhờ bí tích thánh tẩy để họ trở thành con cái Chúa. Như vậy, công việc phục vụ của chúng con mặc dầu khiêm tốn, cũng được nên hữu hiệu nhờ chính sức mạnh của Chúa. Chúng con cầu xin…

 

(31) Sau bài đọc cuối cùng trích Cựu Ước cùng với đáp ca và lời nguyện thì đốt nến trên bàn thờ và linh mục xướng kinh Vinh Danh Mọi người cùng đọc hay hát tiếp. Trong lúc đó kéo chuông hoặc đánh chiêng trống, tuỳ theo thói quen địa phương.

(32) Sau kinh Vinh Danh, linh mục đọc lời nguyện nhập lễ như thường lệ:

 

Lời nguyện

Lạy Chúa, Chúa đã dùng ánh vinh quang của Ðức Kitô sống lại làm cho đêm thánh này rực sáng. Xin cử Thánh Thần đến đổi mới và làm cho chúng con thêm lòng hiếu thảo để phục vụ Chúa tận tình. Chúng con cầu xin…

 

(33) Rồi người đọc sách đọc bài Thánh Thư: Rm 6, 3 – 11).

(34) Sau bài Thánh Thư, mọi người đứng lên. Linh mục, nếu cần thì phó tế hoặc ca viên giúp, long trọng xướng Ha-lê-lu-ia và mọi người lặp lại. Hát ba lần, mỗi lần lên giọng cao hơn. Giáo dân đáp theo giọng được xướng. Rồi ca viên hát thánh vịnh đáp ca và dân chúng hát Ha-lê-lu-ia đáp lại.

(35) Khi đọc Tin Mừng, không mang đèn nến, nhưng nếu có xông hương thì mang bình hương mà thôi.

(36) Sau bài Tin Mừng có diễn giảng. Sau đó cử hành phụng vụ Thánh Tẩy.

 

Phần Thứ III:

Phụng Vụ Thánh Tẩy

 

(37) Linh mục cùng các người giúp lễ đi đến giếng rửa tội, nếu giếng này ở trước mặt giáo dân. Nếu không thì đặt một lu nước ở cung thánh.

Nếu có những người dự tòng thì kêu gọi họ đến cùng với những người đỡ đầu, đưa tới trước mặt cộng đoàn, nếu là trẻ em, thì cha mẹ dẫn hoặc ẵm đến cùng với những người đỡ đầu.

(38) Linh mục khuyên bảo cộng đoàn hiện diện những lời sau đây hoặc những lời khác tương tự:

Anh chị em thân mến, chúng ta hãy hợp ý cầu nguyện cho các anh chị em dự tòng này được vững lòng trông cậy. Xin Chúa Cha toàn năng thương tình nâng đỡ và dẫn đưa họ tới nguồn nước tái sinh.

(Nếu không có người lãnh nhận bí tích thánh tẩy):

Anh chị em thân mến, Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa là Cha toàn năng thánh hoá nước này, để những ai nhờ nước này mà được tái sinh, cũng được hợp đoàn với con cái Chúa trong Ðức Kitô.

 

(39) Hai ca viên hát kinh cầu. Mọi người đứng (vì là Mùa Phục Sinh) và đáp lại.

Kinh cầu có thể hát đang khi đi kiệu, nếu đường dài. Trong trường hợp này, phải mời cả những người sắp lãnh nhận bí tích thanh tẩy cùng đi kiệu. Khi đi kiệu, người cầm nến Phục Sinh đi đầu, tiếp đó là những người dự tòng cùng các người đỡ đầu, rồi đến linh mục và những người giúp lễ. Trước khi làm phép nước, linh mục nói những lời khuyên bảo như ở trên.

(40) Nếu không có người dự tòng và cũng không làm phép giếng, bỏ kinh cầu và tiến hành việc làm phép nước ngay.

(41) Trong kinh cầu các thánh, có thể thêm ít tên các thánh, nhất là các thánh bổn mạng nhà thờ, bổn mạng của địa phương và bổn mạng của những người sắp lãnh nhận bí tích thánh tẩy.

 

Làm Phép Nước

(42) * Nếu có người sắp lãnh nhận bí tích thánh tẩy, linh mục giang tay đọc lời nguyện sau:

Lạy Chúa, Chúa dùng quyền năng vô hình mà làm cho các bí tích trở nên hữu hiệu lạ lùng. Và qua dòng lịch sử cứu độ, Chúa đã bao lần dùng nước do chính Chúa tạo thành để bày tỏ hiệu năng của phép thánh tẩy. Quả vậy, ngay từ lúc vũ trụ khởi nguyên, Thánh Thần Chúa đã bay là trên mặt nước, để từ đó nước hàm chứa năng lực thánh hoá muôn loài. Chúa lại dùng nước hồng thủy làm hình ảnh tiên báo phép rửa ban ơn tái sinh, vì thời đó cũng như bây giờ, nước biểu thị quyền năng Chúa vừa tiêu diệt tội lỗi lại vừa khai mở một đời sống mới. Chúa đã giải thoát con cháu ông Áp-ra-ham khỏi vòng nô lệ mà dẫn qua Biển Ðỏ ráo chân, để họ tượng trưng cho một dân tộc mới, là những người được thánh tẩy sau này. Và sau hết, khi đến thời đến buổi, chính Con Một Chúa đã lãnh nhận phép rửa của thánh Gioan trong dòng nước sông Gio-đan và được Chúa Thánh Thần ngự xuống trên mình. Lúc bị treo trên thập giá, Người đã để cho máu cùng nước từ cạnh sườn chảy ra. Và sau khi sống lại, Người đã truyền cho các môn đệ rằng: "Anh em hãy đi giảng dạy và làm phép rửa cho muôn dân nhân danh Cha, và Con và Thánh Thần". Vậy giờ đây, lạy Chúa, xin thương nhìn đến Giáo Hội và khơi lên giữa lòng Giáo Hội nguồn nước thánh tẩy. Xin cho dòng nước này được thấm nhuần Thần Khí của Ðức Kitô, để nhân loại Chúa đã dựng nên theo hình ảnh Chúa được thanh tẩy khỏi mọi vết nhơ con người cũ và tái sinh làm người mới nhờ nước và Thánh Thần.

 

Linh mục có thể nhúng cây nến Phục Sinh vào nước một hoặc ba lần và đọc:

Lạy Chúa, nhờ công ơn Con Một Chúa, xin cho nước này đầy tràn sức mạnh của Chúa Thánh Thần để những ai được dìm trong nước thánh tẩy này nghĩa là cùng chết và chịu mai táng với Ðức Kitô, cũng được sống lại với người để hưởng phúc trường sinh. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.

 

(43) Trong lúc linh mục lấy nến Phục Sinh ra khỏi nước thì giáo dân tung hô bằng lời sau đây hoặc lời tương tự:

Chúc tụng Chúa đi, suối mạch nước tràn đầy, Muôn ngàn đời, hãy ca tụng suy tôn.

 

(44) Các người dự tòng, từng người một, tuyên bố từ bỏ ma quỷ, tuyên xưng đức tin và được thanh tẩy. Trường hợp các dự tòng là người lớn, thì ngay sau khi được thanh tẩy họ được lãnh bí tích thêm sức.

(45) * Nếu không có ai lãnh nhận bí tích thánh tẩy, cũng không phải làm phép giếng rửa tội, linh mục đọc lời nguyện làm phép nước như sau:

Anh chị em thân mến, Giờ đây chúng ta cầu xin Chúa thánh hoá nước này, để chúng ta rảy trên mình mà nhớ lại bí tích thánh tẩy ta đã lãnh nhận. Cúi xin Chúa đổi mới chúng ta, giúp chúng ta luôn trung thành sống theo ơn thánh Người đã ban.

 

Linh mục ngừng lại, thinh lặng cầu nguyện trong giây lát, rồi giang tay đọc tiếp:

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, trong đêm cực thánh này, chúng con là dân Chúa, đang họp nhau canh thức cầu nguyện, để tưở�ng nhớ công ơn Chúa đã sáng tạo chúng con cách lạ lùng, và cứu chuộc còn lạ lùng hơn nữa. Xin Chúa thương nhận lời chúng con và thánh hoá nước này do chính Chúa đã dựng nên, để làm cho ruộng đất phì nhiêu màu mỡ, cho thân xác con người được sạch sẽ và thoải mái. Và trải qua lịch sử cứu độ, nước thiên nhiên đã trở nên khí cụ của tình thương hải hà; Quả vậy, Chúa dùng nước Biển Ðỏ cứu dân riêng khỏi vòng nô lệ, và làm vọt lên giữa sa mạc khô cằn một nguồn nước cho dân giải khát. Các ngôn sứ cũng dùng hình ảnh nước mạch tuôn trào để tiên báo Chúa sẽ lập giao ước mới với loài người chúng con, và sau hết, khi Ðức Kitô chịu phép rửa tại sông Gio-đan, Chúa đã thánh hoá nước trong lành, để thanh tẩy con người tội lỗi chúng con và cho chúng con được tái sinh nên con người mới. Vậy giờ đây, khi chúng con rảy nước thánh trên mình, để nhớ lại bí tích thánh tẩy chúng con đã lãnh nhận, xin Chúa cho tất cả chúng con được chia sẻ niềm vui với anh chị em chịu phép thánh tẩy trong mùa Vượt Qua này, chúng con cầu xin…

 

Lặp Lại Lời Tuyên Hứa Khi Lãnh Nhận Bí Tích Thánh Tẩy

(46) Làm phép thánh tẩy và thêm sức xong, hoặc nếu không, thì sau khi thánh hoá nước, mọi người đứng cầm nến cháy trong tay, lập lại lời tuyên xưng đức tin khi lãnh nhận bí tích thánh tẩy.

Linh mục nói với giáo dân những lời sau đây hoặc những lời tương tự:

Anh chị em thân mến, nhờ mầu nhiệm Vượt Qua, chúng ta được mai táng với Ðức Kitô trong bí tích thánh tẩy, để được cùng Người sống đời sống mới. Bởi thế, giờ đây, thời gian thanh luyện của Mùa Chay đã kết thúc, chúng ta cùng nhau lặp lại những điều đã tuyên hứa khi lãnh nhận bí tích thánh tẩy: là từ bỏ Xa-tan với tất cả những gì thuộc về nó, và trung thành phụng sự Chúa trong Hội Thánh công giáo.

 

Linh mục lựa chọn một trong hai công thức sau đây:

Công thức 1:

LM : Vậy anh chị em có từ bỏ Xa-tan không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Anh chị em có từ bỏ mọi hành vi do Xa-tan xúi giục không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Anh chị em có từ bỏ những quyến rũ của Xa-tan không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

 

Công thức 2:

LM: Ðể sống cho xứng là con cái tự do của Thiên Chúa, anh chị em có từ bỏ tội lỗi không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Ðể khỏi làm nô lệ tội lỗi anh chị em có từ bỏ những quyến rũ gian tà không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Anh chị em có từ bỏ Xa-tan là đầu mối gây ra mọi tội ác không?