Thứ Ba Tuần X Thường Niên : CHÍNH ANH EM LÀ MUỐI CHO ĐỜI, ÁNH SÁNG CHO TRẦN GIAN
Thứ Ba Tuần X Thường Niên
2Cr 1,18-22; Mt 5,13-16
CHÍNH ANH EM LÀ MUỐI CHO ĐỜI, ÁNH SÁNG CHO TRẦN GIAN
Đoạn Tin Mừng Mát-thêu 5,13-16 nằm trong phần khởi đầu Bài Giảng Trên Núi, nơi Chúa Giê-su công bố những lời dạy quan trọng về tính cách và sứ mạng của người môn đệ. Thoạt tiên, Người dùng hai hình ảnh ấn tượng: “Chính anh em là muối cho đời,” và “chính anh em là ánh sáng cho trần gian.” Nói đến muối, ta nhớ ngay đến tác dụng bảo quản, giữ thực phẩm khỏi hư thối, đồng thời làm gia vị mang lại hương vị. Muối cũng gợi lên sự tinh khiết, nhỏ bé nhưng cần thiết. Khi Chúa Giê-su bảo các môn đệ “anh em là muối cho đời,” Ngài muốn khẳng định người Kitô hữu được sai vào thế giới để ngăn chặn thói hư, đánh tan những gì gây băng hoại, đồng thời truyền hương vị yêu thương, công bình, và niềm vui. Đây không đơn giản là lời kêu gọi, mà là một xác định: “Chính anh em là muối.” Ai tin và sống theo Tin Mừng mặc nhiên có khả năng ướp mặn môi trường xung quanh, tránh cho xã hội khỏi rơi vào vô cảm và suy đồi. Thế nhưng, Chúa Giê-su cảnh báo: “Muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó lại?” Sự nhạt nhẽo ở đây tượng trưng cho người môn đệ đánh mất “chất Tin Mừng,” dần hòa tan vào não trạng thế gian, không còn khả năng gìn giữ giá trị Phúc Âm. Rồi Người nói tiếp: “Nó đã thành vô dụng, chỉ còn việc quăng ra ngoài.” Lời cảnh báo nghiêm túc: một Kitô hữu tha hóa, đánh mất hương vị đức tin, thật khó có thể hồi phục. Nguyên do thường là thói đời duy vật, thỏa hiệp, giẫm đạp nguyên tắc. Vì vậy, Lời Chúa nhắc ta hãy cẩn trọng, duy trì “chất mặn” của Phúc Âm bằng đời sống cầu nguyện, thực hành yêu thương, và giữ lương tâm trung thực.
Nhìn sang hình ảnh “ánh sáng cho trần gian,” Chúa Giê-su tiếp tục khắc họa sứ mạng tích cực của người môn đệ. Ánh sáng xóa tan bóng tối, soi chiếu lối đi, cho người xung quanh nhận ra điều thiện. “Một thành xây trên núi không tài nào che giấu được,” và “cũng chẳng có ai thắp đèn rồi lại để dưới cái thùng,” diễn tả rằng ánh sáng của Tin Mừng không thể bị ém nhẹm, ngược lại, phải tỏa sáng công khai. Chúa nêu lên sự phi lý nếu ta nhận Tin Mừng mà lại sống khép kín, thậm chí mặc cảm, hay không dám bày tỏ đức tin. Một cộng đoàn tín hữu vô hình, sợ thế gian, chẳng dám dấn thân, trở nên vô nghĩa. Chúa muốn môn đệ “đặt trên đế, đèn soi chiếu cho mọi người trong nhà,” nghĩa là sống đức tin giữa xã hội, tỏa hương công chính, bác ái, cho người khác trông thấy và được nâng đỡ. “Để họ thấy những công việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em trên trời,” câu cuối này hé lộ mục đích việc tỏa sáng: không phải thu hút về bản thân, mà là đưa vinh quang về Thiên Chúa. Người môn đệ làm việc thiện, hy sinh, không để được ca tụng, mà là chứng tỏ tình yêu Chúa vẫn hiện hữu, để ai thấy cũng tôn vinh Đấng ngự trên trời.
Ta có thể liên kết hai hình ảnh muối và ánh sáng. Muối âm thầm bảo quản từ bên trong, còn ánh sáng tác động rõ rệt bên ngoài. Tương tự, người Kitô hữu cần vừa bảo tồn những giá trị cốt lõi, vừa công khai chiếu giãi Tin Mừng. Muối dễ bị hòa tan nếu không giữ đậm đà; ánh sáng dễ bị che lấp nếu bị “đậy thùng.” Thực tế, ta thấy nhiều Kitô hữu sống rụt rè, e sợ, hoặc đôi khi ngại mất lòng, ngại va chạm, nên né tránh nói về đức tin, dẫn đến dần dần mất đà tiến, thỏa hiệp sai lầm, trở nên nhạt. Cũng có trường hợp người Kitô hữu làm việc tốt nhưng lại mong hưởng danh tiếng, quên rằng ta chỉ là dụng cụ, còn vinh quang thuộc về Chúa. Chúa Giê-su dạy ta phải giữ “chất mặn” Tin Mừng bằng cầu nguyện, Thánh Thể, Lời Chúa, để không bị thế gian làm hư. Đồng thời, sống công chính, bác ái, trở thành “ánh sáng” công khai, hầu lan truyền giá trị Phúc Âm. Đây là cả hành trình tự do, đòi hỏi ta kiên trì, không ngại thử thách, bám rễ vào Chúa.
Khi áp dụng, chúng ta thấy phải nỗ lực thực tế: nhiều gia đình, xóm làng rơi vào thói vô cảm, xung đột, tệ nạn. Người môn đệ có thể trở thành “muối,” ướp môi trường bằng lối sống nhân ái, sẵn sàng giúp đỡ người thiếu thốn, dạy dỗ trẻ em theo đường lối lương thiện, chia sẻ những gì mình có. Muối rất nhỏ, nhưng tác dụng to lớn. Dù mình chỉ là một thành viên nhỏ, vẫn có thể giữ cho bầu khí bớt ô nhiễm. Tại công sở hay chợ búa, nếu ta cư xử chân thật, tránh gian dối, kiên quyết không chạy theo hối lộ, thì dù thiệt thòi, ta vẫn cứu vãn ít nhiều sự liêm chính. Đấy là muối âm thầm ngăn tệ nạn. Còn ánh sáng, ta chiếu tỏa khi chủ động lan tỏa niềm vui, niềm hi vọng, sẵn sàng an ủi người chán nản, cảm thông với người bất hạnh, chung tay với hội đoàn xã hội. Ta không được phép ẩn đức tin trong nhà thờ, mà cần can đảm bày tỏ giá trị Tin Mừng, tham gia hoạt động công ích, ủng hộ nạn nhân thiên tai, đấu tranh công bằng, bảo vệ sự sống. Đó là cách “đặt đèn trên đế,” để mọi người nhận ra sức sống Phúc Âm. Thấy hành động này, họ có thể cảm phục và tôn vinh Chúa. Dĩ nhiên, làm thế không nghĩa là ta khoe khoang; động cơ đúng đắn là “tôn vinh Cha trên trời,” chứ không tìm tư lợi. Muối – ánh sáng nhắc ta sống thánh thiện từ trong tâm (muối) và diễn bày bằng hành động hướng ngoại (ánh sáng).
Chúng ta cũng cần cẩn trọng: Chúa đe dọa “muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó cho mặn lại?” Thật đáng sợ khi ta từng yêu Chúa nồng nàn, bây giờ trở nên nguội, lún sâu vào thói hư. Trở nên “nhạt” đồng nghĩa ta đánh mất hương vị Tin Mừng, vô dụng và bị chà đạp. Đó là bi kịch của những người bị thói đời cuốn hút, đánh mất căn tính Kitô hữu. Một khi lương tâm chai sạn, ta khó lấy lại đức tin ban đầu. Giải pháp là ta phải thường xuyên kiểm điểm, xưng tội, kết hợp Chúa qua bí tích Thánh Thể, bác ái. Ai lỡ trượt dài, hãy sám hối, xin ơn khôi phục, kẻo trở thành “muối hư” bị loại bỏ. Tương tự, “ánh sáng” bị che dưới thùng nghĩa là Kitô hữu sống ẩn dật, vô cảm trước nhu cầu loan báo Tin Mừng. Có thể họ sợ phiền phức, sợ gánh trách nhiệm, nên né tránh đóng góp. Thế là đức tin chết dần. Đó là tình trạng “thắp đèn nhưng che giấu,” khiến nhiều người vẫn ở trong bóng tối, chẳng được soi sáng. Ai thấy mình rơi vào trường hợp này cần cầu nguyện, dám vượt vùng an toàn, dấn thân phục vụ tha nhân.
Lời Chúa hôm nay cũng hàm ơn gọi chung của Giáo Hội: “Chính anh em là muối cho đời… là ánh sáng cho trần gian.” Giáo Hội không sống khép kín mà hiện hữu trong thế giới để biến đổi nó. Mỗi giáo xứ, cộng đoàn, gia đình Kitô hữu phải trở thành “thành xây trên núi,” nổi bật đức ái, hiệp nhất, niềm vui, không lẫn vào sự hỗn loạn. Nếu một giáo xứ thụ động, chia rẽ, tăm tối, làm sao thực hiện lời Chúa? Trái lại, nếu giáo xứ đậm tình người, chan hòa, tương trợ, thì xóm làng lân cận cũng được hưởng an lành, nhờ “muối” và “ánh sáng.” Thế nên, cộng đoàn hãy khích lệ nhau cùng tham gia việc từ thiện, tổ chức chăm lo người nghèo, hỗ trợ học sinh khó khăn, tạo môi trường nồng ấm. Đó là “sáng” cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, giúp người ta nhận ra “Cha trên trời” đang hành động qua chúng ta.
Nhìn vào gương các thánh tử đạo, ta thấy họ đã trở nên “muối” bảo toàn đức tin, tránh băng hoại; trở nên “ánh sáng” cho đồng bào, nhiều người theo gương họ mà tin Chúa. Dẫu bị bắt bớ, họ vẫn không “nhạt” đi, không “tắt” ánh đèn, mà chiếu sáng mạnh mẽ. Thành quả là hạt giống đức tin nảy mầm nơi quê hương, để rồi nhiều thế hệ sau được đón nhận ơn Tin Mừng. Cũng thế, trong thời đại hôm nay, Chúa cần những người sẵn sàng trung thành với giá trị Tin Mừng, dù phải xông pha gian khổ. Được như vậy, “thế gian sẽ thấy những việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha,” chính là mục tiêu của người môn đệ.
Tóm lại, Tin Mừng Mát-thêu 5,13-16 vạch rõ hai hình ảnh diễn tả sứ mạng Kitô hữu: muối – âm thầm nhưng bảo toàn, làm đậm đà, ngăn hư thối; và ánh sáng – công khai rực rỡ, xóa tan u tối, hướng mọi người về chân thiện. Chúa Giê-su khẳng định: “Chính anh em là muối,” “Chính anh em là ánh sáng,” không phải lời khích lệ suông, mà thiết lập căn tính chúng ta. Tuy nhiên, ta vẫn có nguy cơ “nhạt,” “bị che khuất,” nếu không cảnh giác. Nhiệm vụ chúng ta là bám rễ trong Lời Chúa, Bí tích, sống yêu thương, công bằng, ngõ hầu duy trì “vị mặn” và “sáng” Tin Mừng, hầu xã hội nếm cảm lòng nhân hậu của Chúa, nhận ra “Cha trên trời” đang được tôn vinh. Mong rằng, khi rời nhà thờ, ta mang theo lời Chúa hôm nay để quyết tâm làm “muối,” giữ vững nhân đức, và “ánh sáng,” chiếu giãi tình thương, để người đời nhận biết Chúa, Đấng ngự trên trời. Amen.
Lm. Anmai, CSsR
