Thứ Hai Tuần X Thường Niên
Đức Ma-ri-a, Mẹ Hội Thánh, lễ nhớ
Không cử hành lễ thánh Ép-rem (Ephrem), Phó tế, Tiến sĩ Hội Thánh
St 3,9-15.20 (hoặc Cv 1,12-14); Ga 19,25-34
ĐỨC MA-RI-A, MẸ HỘI THÁNH – HÃY ĐẾN MÀ XEM
Khi cử hành lễ nhớ Đức Ma-ri-a, Mẹ Hội Thánh, chúng ta chiêm ngắm Mẹ như gương mẫu của Hội Thánh, người dõi theo Chúa Giê-su với lòng tin và tình yêu đến trọn đời, đồng thời chăm sóc Hội Thánh như Mẹ hiền. Trong Tin Mừng hôm nay (Ga 1,35-42), chúng ta lại thấy một hình ảnh khác của sự hướng dẫn: Gioan Tẩy Giả giới thiệu Chúa Giê-su cho các môn đệ, nói: “Đây là Chiên Thiên Chúa.” Cũng tựa như Mẹ Ma-ri-a, Gioan đứng trong vai trò trung gian: Mẹ là Mẹ Đấng Cứu Thế, còn Gioan là tiền hô, nhưng cả hai không giữ vinh dự cho riêng mình mà đều chỉ về Chúa Giê-su. Mẹ Ma-ri-a luôn nhắc chúng ta: “Người bảo gì, các con cứ việc làm,” còn Gioan thốt lên: “Đây là Chiên Thiên Chúa.” Hai tấm gương ấy hợp lại, cho thấy người môn đệ đích thực luôn quy hướng về Chúa, không biến mình thành trung tâm.
Như hai môn đệ trong bài Tin Mừng, hễ nghe Gioan Tẩy Giả giới thiệu thì liền đi theo Chúa Giê-su. Chi tiết này có điểm chung với Mẹ Ma-ri-a: Mẹ cũng dạy chúng ta chú tâm đến Lời Chúa, sẵn sàng “xin vâng,” từ biến cố Truyền Tin cho đến tiệc cưới Ca-na. Tương tự vậy, Gioan Tẩy Giả dùng một câu ngắn gọn “Đây là Chiên Thiên Chúa” mà hai môn đệ hăm hở bước theo Chúa. Họ được hỏi: “Các ngươi tìm gì?” và trả lời: “Rabbi, Thầy ở đâu?” Hỏi chỗ ở biểu hiện khát vọng gần gũi, muốn hiểu sâu hơn. Chúa Giê-su mời: “Hãy đến mà xem.” Tin Mừng kể họ đã đến, xem chỗ Người ở, và ở lại với Người ngày hôm ấy. Mẹ Ma-ri-a cũng có lối hành xử tương tự: khi sứ thần truyền tin, Mẹ lập tức đón nhận Lời Chúa, để Chúa ngự vào cung lòng Mẹ, rồi suốt hành trình, Mẹ “ở lại” với Chúa trong mọi biến cố.
Trong hành trình đức tin, Đức Ma-ri-a trở thành Mẹ Hội Thánh, vì Mẹ không chỉ sinh Chúa Giê-su theo xác thịt, mà còn đồng hành cùng Hội Thánh trong giai đoạn sơ khai, đặc biệt tại nhà Tiệc Ly, đợi chờ Thánh Thần hiện xuống. Như Mẹ âm thầm hướng dẫn, âu yếm bao bọc các môn đệ, ta hình dung Mẹ là người nữ duy nhất nắm rõ ngôi vị và mầu nhiệm Con mình, cách nhạy bén. Hôm nay, chúng ta chiêm ngắm vai trò Mẹ trong Hội Thánh: Mẹ tiếp tục dẫn ta “đến mà xem,” đến với Chúa Giê-su, Chiên Thiên Chúa, Đấng xóa bỏ tội trần gian. Có lẽ nhiều người vẫn loay hoay giữa muôn điều, nhưng khi đến với Mẹ, Mẹ sẽ nhẹ nhàng nhắc: “Đừng dừng nơi Mẹ, mà hãy ngước nhìn Con Mẹ,” y hệt lời Gioan Tẩy Giả “Đây Chiên Thiên Chúa,” hầu khơi dậy nơi ta khát khao gặp gỡ và ở lại với Chúa.
Chi tiết thú vị nữa: Anrê, sau khi ở lại với Chúa, liền đi tìm Simon, nói: “Chúng tôi đã gặp Đấng Messia” và dẫn anh mình tới Chúa Giê-su. Cuộc truyền lan niềm tin diễn ra thật tự nhiên: ai chạm vào Chúa đích thực thì lập tức muốn giới thiệu cho người khác, nhất là người thân cận. Rồi Chúa Giê-su nhìn Simon và đổi tên ông thành “Kê-pha,” nghĩa là Đá, báo trước ông sẽ làm nền tảng Hội Thánh. Đây cũng phảng phất cách Mẹ Ma-ri-a “chăm sóc” Hội Thánh, vì Mẹ cộng tác đắc lực trong công cuộc loan báo Tin Mừng. Mẹ giữ vai trò nội tâm, nhưng rất đỗi cần thiết: Mẹ “cất giữ mọi điều trong lòng và suy niệm,” nhờ đó truyền cho Hội Thánh sự hiền mẫu, ôn hòa, vững vàng, dẫu bao thăng trầm. Mẹ giúp các tông đồ, từ những con người sợ hãi, trở nên mạnh mẽ khi Thánh Thần ngự đến. Từ góc độ này, Mẹ là Mẹ Hội Thánh vì hiện diện bên các con, nâng đỡ, khuyến khích, che chở, như Mẹ bảo vệ Hài Nhi Giê-su.
Trong bài Tin Mừng, ta thấy chính nhờ “Đến mà xem,” hai môn đệ được lôi cuốn mãnh liệt, và Anrê còn kéo Simon đến với Chúa. Đức Ma-ri-a cũng luôn thúc giục chúng ta “Đến mà xem” – xem Chúa Giê-su là ai, Lời Ngài dạy điều gì, Thánh Thể Ngài ra sao, hầu hiểu rõ và kết hợp sâu. Như Mẹ đã hiến dâng trái tim mình, vâng phục mọi dự định của Thiên Chúa, ta cũng noi gương Mẹ, sẵn sàng “ở lại” với Chúa, lấy Lời Ngài làm nền tảng. Hội Thánh cũng thực thi sứ mạng này: mời gọi con cái mình “Đến với Chúa,” “Ở lại với Chúa,” và rồi “Đi ra” loan báo. Nếu hành trình ấy thiếu sự hiện diện mẫu tử của Mẹ, ta dễ chao đảo, vì có nhiều cám dỗ, khô khan, nghi ngờ. Chính vì thế, ta thấy Mẹ Ma-ri-a luôn được tôn kính như Mẹ Hội Thánh, hướng dẫn con cái đến với Con Mẹ, chiếu sáng mẫu gương lắng nghe và vâng phục.
Phần áp dụng, ta nhận ra: trước hết, mỗi Kitô hữu có sứ mạng như Gioan Tẩy Giả và như Mẹ Ma-ri-a, giới thiệu Chúa Giê-su cho người khác. Bằng đời sống đức tin, bác ái, ta giúp họ “đến mà xem” Chúa Giê-su. Hãy nhớ, Mẹ Ma-ri-a từng nói với gia nhân tiệc cưới Ca-na: “Người bảo gì, cứ làm theo,” tức là mời người ta đặt tin tưởng vào Con Mẹ. Muốn làm thế, ta phải chắc mình đã có kinh nghiệm “ở lại” với Chúa: siêng năng Thánh lễ, Thánh Thể, cầu nguyện, học Lời Chúa, lấy động lực tử Thập Giá Phục Sinh. Khi ta nếm tình yêu Chúa, tự khắc ta sẽ “kéo” người thân, bạn bè đến với Chúa. Thứ hai, bài học về đặt tên mới cho Simon thành Kê-pha gợi nhắc: Chúa Giê-su có năng quyền đổi mới cuộc đời ta. Đừng mặc cảm với tội lỗi hay yếu đuối, Người vẫn có thể biến ta thành “tảng đá” vững chắc, nếu ta để Ngài can thiệp, và Mẹ Ma-ri-a cũng sẽ khẩn cầu cho ta như đã từng can thiệp ở tiệc cưới Ca-na. Thứ ba, Đức Ma-ri-a, Mẹ Hội Thánh, vừa khiêm hạ vừa dũng cảm đồng hành với Hội Thánh từ khởi đầu. Ngày nay, ta hãy cậy nhờ Mẹ để cộng đoàn, giáo xứ ngày càng hiệp nhất, yêu thương, mạnh dạn dấn thân truyền giáo. Càng trông cậy Mẹ, ta càng khao khát sống như Mẹ: luôn nói “Xin vâng,” nâng đỡ người yếu đuối, và kiên trì dưới chân Thập Giá của anh chị em đang khổ đau.
Tin Mừng hôm nay cũng làm ta suy tư: “Thầy ở đâu?” – câu hỏi đơn giản nhưng thấm đậm khát khao. Có thể ta đang mơ hồ muốn tìm Chúa, chưa biết bắt đầu thế nào. Chúa Giê-su nói: “Hãy đến mà xem,” tức chủ động bước theo Chúa, tham gia đời sống bí tích, cầu nguyện, học hỏi giáo lý, sống bác ái hằng ngày. Bấy giờ, ta mới kinh nghiệm Ngài sống động, chứ không còn lý thuyết. Tương tự, Mẹ Ma-ri-a chẳng giải thích dài dòng, nhưng dẫn dắt bằng sự hiện diện âm thầm: Mẹ cưu mang Chúa, ở bên Chúa trong mọi biến cố, và ở bên Hội Thánh. Nếu ta muốn “xem” Chúa ở đâu, Mẹ sẵn sàng cầm tay dẫn dắt, bảo ta nhìn vào Lời Ngài, Thánh Thể Ngài. Sau khi gặp, chúng ta sẽ hiểu giá trị Tin Mừng, rồi mau mắn như Anrê: “Chúng tôi đã gặp Đấng Mêsia,” mời anh chị em cùng “đến và xem.” Như vậy, cơn khát thiêng liêng của xã hội hôm nay có thể được lấp đầy, và Hội Thánh chu toàn sứ mạng Mẹ Thiên Chúa đang hỗ trợ.
Khép lại, ta tạ ơn Chúa đã ban Mẹ Ma-ri-a cho Hội Thánh. Mẹ là Mẹ Chúa Giê-su, và cũng là Mẹ chúng ta, Mẹ luôn khơi dậy khát vọng “đến với Chúa” nơi con cái. Từ Mẹ, ta học khiêm nhường, giới thiệu Chúa chứ không giới hạn vào bản thân, luôn sống “Ở lại với Chúa” như Mẹ. Hôm nay, ta cầu xin Mẹ Ma-ri-a gìn giữ và đồng hành với Giáo Hội, để dù bao giông bão, ta vẫn luôn hướng về Chúa Giê-su, Chiên Thiên Chúa, Đấng xóa tội trần gian. Mong rằng trong mỗi cử hành phụng vụ, mỗi gia đình, chúng ta dần nghe được tiếng mời “Hãy đến mà xem,” và gắn bó kết hợp với Chúa, để dâng lên Mẹ niềm vui: chúng con đã gặp Đấng Mêsia, Thầy đã cho chúng con nếm sự bình an và ơn cứu độ. Amen.
Lm. Anmai, CSsR