Thứ Năm Tuần XXV Thường Niên
Kg 1,1-8; Lc 9,7-9
TÂM HỒN PHÂN VÂN VÀ KHÁT VỌNG GẶP CHÚA: LỜI CẢNH TỈNH VÀ MỜI GỌI HOÁN CẢI
Lời Chúa trong đoạn Tin Mừng hôm nay hé mở một khung cảnh hết sức đặc biệt nơi tâm hồn con người khi đối diện với sự hiện diện và sứ mạng của Chúa Giêsu. Một nhân vật nổi bật xuất hiện – Tiểu vương Hêrôđê, người từng ra lệnh chém đầu Gioan Tẩy Giả, nay đứng trước làn sóng tin đồn và những biến cố đang xảy ra khắp nơi do Chúa Giêsu thực hiện. Tin Mừng kể rằng ông “phân vân lắm.” Cảm xúc phân vân của Hêrôđê không đơn giản là một nỗi bối rối mơ hồ, mà ẩn chứa một cuộc giằng co nội tâm – giữa nỗi sợ hãi vì quá khứ tội lỗi, giữa lương tâm ray rứt và một niềm khát khao mơ hồ được gặp chân lý. Chính điều ấy khiến Hêrôđê đặt ra câu hỏi: “Vậy thì ông này là ai mà ta nghe đồn những chuyện như thế?” Và cuối cùng, ông “tìm cách gặp Đức Giêsu.”
Trước hết, ta cần hiểu rõ bối cảnh của nhân vật Hêrôđê. Ông là một người nắm quyền, sống giữa sự xa hoa và vây quanh bởi những âm mưu chính trị. Chính ông đã yếu lòng nghe theo Herôđia và ra lệnh chém đầu Gioan Tẩy Giả – một người mà ông từng kính sợ vì lời rao giảng mạnh mẽ và sự công chính. Nhưng nay, sau khi loại trừ tiếng nói của sự thật, Hêrôđê không tìm thấy sự bình an. Khi nghe về những phép lạ và uy quyền của Chúa Giêsu, ông bị khuấy động tận trong thẳm sâu tâm hồn. Ông sợ hãi, nghi ngờ, tưởng rằng Gioan sống lại, hay Êlia hiện ra, hoặc một ngôn sứ thời xưa trở lại. Nỗi lo âu ấy chính là phản ứng của một lương tâm chưa được chữa lành. Hêrôđê nghe về Chúa Giêsu – Đấng đem lại sự sống, nhưng ông không thể tin hoàn toàn, vì ông chưa hoán cải. Lòng ông muốn gặp Chúa, nhưng không phải để nghe lời chân lý, mà để thỏa mãn tính tò mò, hoặc để giải toả sự bối rối đang bủa vây tâm trí. Điều ấy cho thấy rằng, không phải cứ “muốn gặp Chúa” là đã sẵn sàng cho một cuộc gặp gỡ cứu độ. Có nhiều cách để “gặp Chúa,” nhưng chỉ khi nào con người đến với Chúa bằng một tấm lòng chân thành và khát khao sự thật, thì cuộc gặp gỡ ấy mới biến đổi đời ta.
Phản ứng của Hêrôđê phản ánh tâm trạng của rất nhiều người trong thế giới hôm nay – trong đó có cả chúng ta. Có khi nào chính chúng ta cũng sống như Hêrôđê – biết rằng có sự hiện diện của Thiên Chúa trong đời sống, nhưng lại phân vân, do dự, trì hoãn? Có khi nào lương tâm ta bị đánh động trước những biến cố, trước những phép lạ đời thường, trước lời rao giảng, nhưng rồi lại chối từ hành động, không dám thay đổi vì sợ mất đi một điều gì đó trong đời sống cũ? Câu chuyện của Hêrôđê là một tấm gương phản chiếu rõ nét cuộc chiến nội tâm giữa sự thiện và sự dữ, giữa tiếng nói của lương tâm và áp lực của đam mê, của danh vọng, của tội lỗi. Gioan đã từng là tiếng nói ngôn sứ trong đời ông, nhưng ông đã loại bỏ tiếng nói ấy. Nay, khi thấy bóng dáng chân lý nơi Chúa Giêsu, ông không thể yên lòng, vì một khi lương tâm bị tổn thương mà không chữa lành, nó sẽ tiếp tục kêu gào, đánh động, nhắc nhở. Chính vì vậy, việc “tìm cách gặp Đức Giêsu” của Hêrôđê là một dấu hiệu tích cực, nhưng chưa đủ. Gặp Chúa mà không để mình được biến đổi thì vẫn chưa thật sự gặp Người.
Chúa Giêsu không tìm đến Hêrôđê. Người biết rõ lòng dạ ông. Trong cuộc Thương Khó sau này, khi Hêrôđê được gặp Chúa, ông chỉ mong xem Chúa làm một phép lạ, nhưng Chúa không nói gì. Đó là sự thinh lặng của chân lý trước một tâm hồn không muốn nghe, không muốn sám hối. Như thế, gặp Chúa là một đặc ân, nhưng cũng là một đòi hỏi: phải có tấm lòng đơn sơ, khiêm nhường, và khao khát sự thật thì mới có thể hiểu và đón nhận được chân lý. Tin Mừng hôm nay không chỉ nhằm phơi bày sự phân vân của một ông vua, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu xa cho từng tín hữu chúng ta về thái độ trước Chúa Giêsu. Người vẫn đang rao giảng qua Hội Thánh, qua các bí tích, qua lời Kinh Thánh, qua anh chị em xung quanh, qua những biến cố vui buồn trong đời. Nhưng chúng ta đón nhận Người với tâm thế nào? Là thờ ơ, e dè, nghi ngờ? Hay là khao khát, mở lòng, dám từ bỏ?
Từ lời cảnh báo đầy tính tâm linh trong Tin Mừng hôm nay, chúng ta được mời gọi nhìn lại chính mình. Phải chăng trong cuộc sống hiện đại hôm nay, mỗi người chúng ta đang sống trong một dạng “phân vân” nào đó? Có khi ta đi lễ đều đặn, đọc kinh hằng ngày, nhưng vẫn không thực sự để cho Lời Chúa chạm đến tâm hồn. Có thể ta vẫn giữ những tập tục tôn giáo nhưng thiếu một mối liên hệ sống động với Thiên Chúa. Có thể ta đang đứng giữa nhiều tiếng gọi: danh vọng, tiền bạc, thói quen, những cám dỗ – và tiếng gọi âm thầm của Chúa Giêsu – nhưng lòng ta vẫn chưa dứt khoát chọn ai. Có thể ta biết rõ rằng điều mình đang sống là chưa đúng, chưa tốt, nhưng vì sợ thay đổi, sợ mất mát, nên ta trì hoãn, biện minh, và rồi chìm sâu hơn trong phân vân và xa cách. Có khi ta nghe lời giảng dạy của Giáo Hội, đọc Tin Mừng, cảm động khi thấy gương thánh thiện của ai đó – nhưng thay vì để nó biến đổi đời sống, ta lại để cảm xúc ấy trôi qua như một làn gió. Ta “muốn gặp Chúa,” nhưng lại không dành thời gian cầu nguyện thật sự. Ta “muốn Chúa ở với mình,” nhưng không dám buông bỏ tội lỗi, ích kỷ, hoặc những mối liên hệ độc hại. Chính thái độ ấy khiến ta sống như Hêrôđê – phân vân, bất an, sợ hãi trước sự thật, và không đủ can đảm để sám hối thật sự.
Vậy đâu là con đường để tâm hồn ta được chữa lành? Đó là dứt khoát quay về với Chúa. Gặp Chúa không phải là điều mơ hồ, mà là một chọn lựa cụ thể mỗi ngày: chọn sống theo sự thật dù có mất mát, chọn cầu nguyện thay vì buông xuôi, chọn nói lời yêu thương thay vì hận thù, chọn hy sinh thay vì sống ích kỷ. Gặp Chúa là để cho Người chạm vào những vết thương lòng ta, chữa lành những ray rứt, giải thoát khỏi bóng tối nội tâm. Chúa Giêsu không xa cách ta, nhưng Người đang ở giữa chúng ta – trong Lời Chúa, trong Thánh Thể, trong anh chị em nghèo khổ, bệnh tật, trong những người đau buồn cần được an ủi.
Khi ta khiêm nhường mở lòng, bỏ lại những toan tính riêng, bước ra khỏi vùng an toàn để sống Tin Mừng, chính lúc ấy ta thực sự gặp Chúa. Và không giống như Hêrôđê, người Kitô hữu không tìm gặp Chúa vì sợ hãi, mà vì lòng yêu mến. Không phải vì tò mò trước những phép lạ, mà vì khát khao được sống đời sống mới trong sự thật và ơn cứu độ. Xin Chúa ban cho chúng ta một lương tâm nhạy bén, biết lắng nghe tiếng Chúa mỗi ngày và can đảm đáp lại. Xin đừng để ta sống mãi trong sự phân vân hay trì hoãn, nhưng dám đứng lên, dám quay về, dám bước theo chân lý, vì chỉ có sự thật mới giải thoát chúng ta. Amen.
Lm. Anmai, CSsR